CALIFORNIA
Phạm Xuân Ẩn mỉm cười khi đọc địa chỉ người gửi: Mills C. Brandes,
2329 South Joyce Street, Arlington, Va.
Đó là tháng 4 năm 1958. Ẩn sắp kết thúc năm đầu tại Trường Orange
Coast. Rất nhiều điều tuyệt vời đã xảy ra kể từ buổi tối 16 tháng 8 năm
1957, khi Ẩn và gia đình Brandes chia tay nhau tại sân bay Tân Sơn Nhứt ở
Sài Gòn. Mills Brandes vừa hoàn tất một sứ mệnh bí mật kéo dài hai năm
tại Sài Gòn và lúc bấy giờ đang cùng gia đình đi nghỉ mát trước khi trở về
Arlington để Mills có thể bắt đầu công việc mới tại Washington, D.C.
Mối quan tâm chủ yếu của Mills trong khoảng thời gian ngắn chạy xe
ra sân bay không phải là cuộc khởi hành sắp tới của gia đình ông, mà là
người bạn trẻ Việt Nam, người vài tuần nữa sẽ rời Sài Gòn tới Costa Mesa,
California, để học báo chí tại Trường Orange Coast. Mills và vợ, bà Janet,
đã mua tặng Ẩn chiếc va li mới và dặn đi dặn lại rằng khí hậu California
không nóng ẩm như Sài Gòn. Mills mong Ẩn tiếp tục tiến độ học tiếng Anh
như lâu nay và đã dàn xếp để một đồng nghiệp là Corad Dillow thay Janet
làm gia sư cho Ẩn. Trước khi nói lời tạm biệt, Mills đưa cho Ẩn danh sách
một số bạn bè và gia đình mà Ẩn có thể liên lạc khi đến California.
Mills gặp Ẩn lần đầu vào năm 1956 khi đang là nhân viên của Bộ
Ngoại giao, làm việc trong lĩnh vực thủy điện, hoặc ít nhất thì đây là vỏ bọc
của ông ta. Là bạn thân của điệp viên CIA huyền thoại Lou Conein,
Brandes thực ra làm công tác bí mật nhằm giúp chính quyền Ngò Đình
Diệm đánh bại lực lượng Việt Minh Cộng sản.(2) Conein và Brandes từng
hoạt động chung một tổ trong Cơ quan tình báo Chiến lược (OSS)(*) trong
Thế chiến II. Năm 1954, Conein chuyển tới hoạt động trong chiến dịch bí
mật của Edward Lansdale ở Bắc Việt, tổ chức một nhóm bán quân sự chống
Cộng để cài lại nhằm phá hoại các cơ sở công nghiệp và giám sát một chiến
dịch gián điệp.(3) Cũng chính Conein đã điều Brandes tới Việt Nam để
tham gia chiến dịch chống Cộng. Khi nghe tôi kể về các hoạt động ngầm
của Brandes, Ẩn thú nhận “tôi chưa từng biết điều đó”. “Tôi biết Mills
Brandes là một người chống Cộng hăng hái, nhưng tôi không rõ mối quan
hệ giữa ông ấy và Lou Conein. Tôi cũng biết rất rõ Conein. Chúng tôi
