PHAN CHÂU TRINH - Trang 127

động ấy được Khổng tử khen hết lời.
Phan Châu Trinh gửi thư đi rồi, dạ mới yên và vững tin Huỳnh Thúc Kháng
sẽ hiểu ra mọi lẽ.
Cứ mỗi lần nhận thư và gửi thư, Phan Châu Trinh buồn vô hạn. Có lúc ông
muốn mình là con chim bay về với bạn bè, với công việc một cách cụ thể
hơn, chứ kiểu này chẳng khác nào người chết vẫn còn thở.
*
* *
Tiếng bom Phạm Hồng Thái dội đến mẫu quốc. Nhiều người hỏi, ông cũng
đành chịu. Theo dõi báo chí và nhờ bạn bè ở hội nhân quyền và nhất là khi
nhận được báo từ Sài Gòn gửi qua, Phan Châu Trinh tổng hợp hết các
nguồn tư liệu ấy mới biết rõ rằng, Phạm Hồng Thái nhỏ hơn người con gái
út của ông 2 tuổi, con trai quan Huấn đạo Phạm Thành Mỹ, quê làng Ngọc
Điểu, tỉnh Nghệ An. Là một chàng trai nhiệt thành yêu nước, thành viên
của Hội Việt Nam Quang phục, từng làm phu mỏ ở Hòn Gai và cũng từng
bôn ba qua Xiêm La, Trung Quốc. Phạm Hồng Thái thuộc nhóm chủ
trương bạo động. Do vậy khi nghe tin Toàn quyền Đông Dương là Martial
Merlin sang Nhật Bản điều đình với Nhật để trục xuất các nhà cách mạng
Việt Nam, Phạm Hồng Thái cùng với người đồng chí là Lê Hồng Sơn đi thi
hành việc ám sát M. Merlin. Hai ngừơi bí mật theo chân quan Toàn quyền
Đông Dương từ Thượng Hải đến Hoành Tân, qua Đông Kinh nhưng chưa
có dịp nào thuận tiện để ra tay.
Trên đường về, quan Toàn quyền Đông Dương cùng đoàn tùy tùng dừng
chân tại Quảng Châu. Đêm 18-6-1924, quan Toàn quyền và đoàn tùy tùng
được chính quyền địa phương mời dự tiệc tại khách sạn Victoria ở phía bắc
thành phố Sa Diện. Phạm Hồng Thái và Lê Hồng Sơn đều nhất trí rằng, đây
là cơ hội cuối dùng để diệt viên Toàn quyền, ngoài ra thì chẳng khác nào
thả hổ vào rừng. Phạm Hồng Thái giả làm phóng viên của một tờ báo lớn
hoà cùng đội ngũ báo chí vào tận bàn tiệc. Khi các phóng viên loay hoay
chụp ảnh, Phạm Hồng Thái ném ngay một quả bom nhỏ vào giữa bàn tiệc.
Bom nổ, một số nhân vật có mặt chết tại chỗ, nhưng quan Toàn quyền chỉ
bị thương nhẹ.