Hình 13-1. Thị trường lưỡng diện – nhân đôi chỉ số, thú vị nhân đôi
MỞ RỘNG: VẤN ĐỀ CON GÀ VÀ QUẢ TRỨNG”, LỪA ĐẢO, DUY
TRÌ GIAO DỊCH VÀ ĐẤU GIÁ
Vào thuở ban đầu của trang Web, các học giả đã tiên đoán về một thế giới
mở, lý tưởng gồm những thị trường không còn chi phí giao dịch, luôn minh
bạch và hiệu quả. Nhưng những gã khổng lồ trên Internet như Google,
Amazon và Facebook đã cho thấy nhiều mặt của Web lại không lý tưởng
chút nào. Thị trường lưỡng diện chịu tác động mạnh mẽ của mạng – thị
trường càng cung cấp danh mục dồi dào thì càng trở nên hữu ích. Ngược lại,
thị trường không có danh mục sẽ chỉ vô dụng mà thôi.
Thị trường lưỡng diện thành công luôn tìm được cách để tăng số lượng
người mua hoặc người bán lúc đầu. Khi một thị trường ngách nhất định phát
triển, mạng lưới ảnh hưởng theo cách sẽ có một số người chơi thống trị –
giống trường hợp của Airbnb, VRBO và một số khác trong thế giới bất động
sản cho thuê.
Lừa đảo và tin tưởng là hai vấn đề nổi cộm của những thị trường như vậy.
Bạn không muốn quy trách nhiệm cho việc vận chuyển hàng hóa hay dịch
vụ trong thị trường của mình, nhưng cần đảm bảo luôn có hệ thống danh
tiếng đáng tin cậy. Xếp hạng người mua và người bán là cách tiếp cận yếu tố
này, nhưng cũng có cách khác nữa. Một số trang hẹn hò cung cấp các yếu tố
đảm bảo (chẳng hạn họ sẽ truy tố nếu phát hiện ra một người đã kết hôn rồi).
Một vấn đề lớn nữa là duy trì giao dịch bên trong mạng lưới. Trong trường
hợp thị trường nhà cửa hay thuyền buồm, giao dịch có thể lên tới hàng chục
hay hàng trăm nghìn đô-la. Đây không phải con số phù hợp để giao dịch
bằng PayPal, và rất khó để ngăn chặn “thất thoát” – người mua và người bán
tìm được nhau qua thị trường của bạn, sau đó chốt thương vụ với nhau mà
bạn lại không thu được một khoản phí giao dịch.
