TINH THẦN “HỘ QUỐC, AN DÂN” CỦA PHẬT GIÁO NAM TÔNG KHMER
243
quyền Ngô Đình Diệm đàn áp và bắt giam. Cùng chính sách “tố
Cộng, diệt Cộng”, chính quyền Mỹ-Diệm tiến hành khủng bố
tăng ni Phật tử. Nhiều nhà sư bị giết hại, như sư Thành Đạo (chùa
Phật Ấn - Sài Gòn), yết ma Thiện Nghị (chùa Đức Lâm); sư Thái
Không (Trà Vinh), các sư chùa Cát Ông, chùa Minh Lương (Rạch
Giá), chùa Cao Dân (Cà Mau)… Các bậc tu hành vì giúp đỡ cách
mạng mà bị đày ra Côn Đảo, Phú Quốc: nhà sư Minh Giác (chùa
Long Vân), giảng sư Huệ Chí (Phật học đường Chợ Lớn), sư Minh
Nguyệt (chùa Long Hoa - Bà Rịa)… 21 nhà sư ở xã Lê Trì (Tri Tôn,
Châu Đốc) bị mất tích
3
. Nhà sư Thiện Hào cũng bị chính quyền
Diệm truy lùng, phải vào chiến khu Đồng Tháp Mười. Và rất nhiều
sư sãi Nam tông Khmer bị bắt lính.
Trước sự đánh phá quyết liệt của Mỹ - Ngụy, sư sãi và Phật tử
Nam tông Khmer không vì thế mà dao động. Họ sẵn lòng cùng
đồng bào Nam bộ nhường cơm sẻ áo, nhường cả ruộng rẫy cho
các đơn vị bộ đội; tích cực đào hầm, địa đạo để bảo vệ cán bộ, chiến
sĩ trước sự khủng bố ác liệt của địch. Nhờ đó, nhiều vùng kháng
chiến ở Nam bộ ngày càng phát triển mạnh mẽ, trở thành bàn đạp
tiến công kẻ thù.
Nửa cuối tháng 9 năm 1960, nhân dân đồng bằng sông Cửu
Long mạnh mẽ đứng lên đấu tranh chính trị. Ngày 20/9/1960,
nhân dịp Tết Đôn Ta, trên hai vạn đồng bào Khmer - Việt từ các
quận: Cầu Kè, Cầu Ngang, Trà Cú, Châu Thành, Càng Long tập
trung tại chùa Bầu Môn (ấp Bào Môn, xã Đôn Châu, huyện Trà Cú)
kéo vào thị xã Trà Vinh biểu tình. Bên cạnh khẩu hiệu đòi tự do tôn
giáo, phản đối bắt phu, bắt lính; nhân dân đưa yêu sách đòi thả hai
nhà sư Achapho và Lysarat. Mặc dù bị địch đàn áp khiến hàng chục
bị chết và bị thương hàng trăm người, nhưng đoàn biểu tình vẫn anh
dũng đấu tranh, buộc viên tỉnh trưởng Lê Hoàng Thao phải nhận
yêu sách. Sau sự kiện, Sư đoàn thủy quân lục chiến Ngụy đến bao
3. Trần Hồng Liên (2017), Tăng, Ni, Phật tử Nam bộ với tinh thần hộ quốc an dân, https://
phatgiao.org.vn/tang-ni-phat-tu-nam-bo-voi-tinh-than-ho-quoc-an-dan-d27477.html#, truy cập ngày
11/10/2020.
