PHẬT GIÁO NAM TÔNG TẠI VÙNG NAM BỘ
246
dân Trà Vinh dâng cao. Đầu tháng 5/1964, diễn ra 3 cuộc đấu tranh
lớn của đồng bào Khmer trên địa bàn các huyện Trà Cú, Cầu Ngang
và thị xã Trà Vinh, tập hợp được 9.000 lượt người tham gia, trong
đó có hơn 1.000 sư sãi Khmer.
9
Ngày 16/6/1964, tín đồ Phật giáo
Khmer và các học sinh trong tỉnh biểu tình tuyệt thực, phản đối
chính quyền quân sự, đòi Mỹ rút quân về nước. Cuộc đấu tranh
chính trị này đã gây tiếng vang lớn trên địa bàn miền Tây Nam bộ
trong năm 1964. Cuối năm 1964, bằng binh vận, quân và dân huyện
Cầu Kè đã lấy được đòn Tám Thế, đồn Hòa Ân, phá dứt điểm ấp
chiến lược ấp 3, ấp chiến lược Hòa Ân… Tháng 11/1964, Đại hội
đại biểu sư sãi sáu tỉnh miền Tây Nam bộ họp, quyết định thành
lập Hội Đoàn kết sư sãi yêu nước do Hòa thượng Thạch Som làm
Hội trưởng. Đây là một sự kiện quan trọng đối với phong trào yêu
nước của đồng bào Phật giáo Khmer trong sự nghiệp đấu tranh giải
phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Để thuận lợi trong việc triệt hạ khả năng ngụy trang và ẩn náu
của quân đội kháng chiến của Việt Nam, từ năm 1962, đế quốc Mỹ
thực hiện rải chất độc hóa học xuống các khu rừng.
10
Trong thời
gian thực hiện chiến lược hai mùa khô (1965-1966, 1966-1967),
hoạt động này càng được tăng cường. Thực tế cho thấy, việc rải chất
độc hóa học của Mỹ không chỉ bất lợi cho cách mạng miền Nam, mà
còn hủy hoại môi trường sống của con người. Nhân dân miền Nam
đã đứng lên đấu tranh phản đối việc làm vô nhân đạo của chúng.
Ngày 30/5/1966, 1.000 nhà sư và đồng bào dân tộc Khmer xã
Xà Lon, Măn Ro, Rào Rơ ở Châu Đốc (An Giang) cùng hàng
trăm người dân địa phương kéo đến sở lỵ của Ngụy quyền quận
đấu tranh tố cáo giặc Mỹ rải chất độc hóa học
11
.
Chính quyền Sài Gòn sau đó đã có nhiều hành động thô bạo
tôn giáo. Nhiều nhà sư bị chúng bắt hoàn tục để thực hiện nghĩa
9. Phạm Đức Thuận (2017), Phong trào chống phá ấp chiến lươc ở miền Tây Nam Bộ (1961-1965),
Luận án Tiến sĩ Lịch sử, Đại học Huế, tr. 121.
10. Đặng Phong (2008), 5 đường mòn Hồ Chí Minh, NXB Tri Thức, Hà Nội.
11. Nguyễn Đại Đồng (2019), Phật giáo Nam tông Khmer trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ,
Viện Nghiên cứu Phật học Việt Nam, http://phatgiaonamtongkhmer.org/, truy cập ngày 11/10/2020.
