PHẬT GIÁO NAM TÔNG TẠI VÙNG NAM BỘ
46
1926, các ông Ngô Minh Chiêu (1878-1930), Lê Văn Trung (1875-
1934), Phạm Công Tắc (1893-1959) sáng lập đạo Cao Đài; năm
1939, ông Huỳnh Phú Sổ sáng lập Phật giáo Hòa Hảo. Do đó, Phật
giáo Nam tông du nhập Việt Nam và từng bước phát triển.
Trước khi Phật giáo Nam tông Việt Nam chính thức du nhập
vào Sài Gòn - Gia Định, cụ Lê Văn Giảng và cụ Nguyễn Văn Hiểu
được xem là những vị có công lao rất lớn cho quá trình vận động,
tạo cơ sở, gây dựng, truyền bá Phật giáo vào vùng đất này. Cả hai
cụ đều xuất thân từ tầng lớp trí thức của Nam bộ, từng làm việc cơ
quan công quyền của Pháp, nhưng vì có duyên với đạo Phật, hai cụ
đã quyết định từ bỏ con đường công danh, dồn công sức để hoằng
pháp. Nhằm để hiểu rõ hơn về danh thế của hai cụ, tác giả sẽ điểm
sơ lược tiểu như sau:
Cụ Lê Văn Giảng (1893-1981) sinh tại làng Tân An, huyện
Tân Châu, tỉnh Châu Đốc. Cha tên Lê Văn Nhu, mẹ tên Đinh Thị
Duyên, con trưởng trong gia đình sáu người con. Năm 16 tuổi, ông
cùng gia đình sang Nam Vang sống, học trường Sisa - vatt (Collège
Sisavatt). Ngày 04/10/1915, ông làm thư ký hành chánh. Ngày
10/10/1918, ông thi đỗ trường Cao đẳng Thú y Đông Dương, Hà
Nội. Ngày 01/10/1922, ông nhậm chức y sĩ thú y tại tỉnh Siêm-
Riệp. Ngày 26/9/1923, ông thuyên chuyển đến tỉnh Svay - Riêng.
Ngày 01/3/1928, ông về Phnôm Pênh. Năm 1935, ông gặp Nguyễn
Văn Hiểu tại Sài Gòn và được bạn khuyên tìm các thiền sư học đạo. Khi
trở lại Campuchia với ba năm học đạo. Ông thông báo cho bạn Nguyễn
Văn Hiểu sẽ xuất gia theo truyền thống Phật giáo Nguyên thủy.
11
Cụ Nguyễn Văn Hiểu (1896-1979) sinh tại làng Tân An, tổng
Định Bảo, tỉnh Cần Thơ. Con của ông Nguyễn Quang Diệu và bà
Mai Thị Đường. Từ nhỏ ông học chữ Nho, sau chuyển sang học
chương trình Pháp - Việt trong 5 năm tại Cần Thơ. Năm 1911, ông
thi đậu học bổng trường Trung học Mỹ Tho, sau đó lên Sài Gòn
học trường Chasseloup Laubat, thi đậu bằng Thành Chung năm
11. Thiện Hậu (2017), Phật giáo Nam tông Kinh Việt Nam (1938-1963), NXB Hồng Đức, Hà Nội,
tr. 18.
