PHẬT PHÁP CHO MỌI NGƯỜI - Trang 149

2. Dạy Con Hành Động Thiện
Bên cạnh việc có những phương pháp giúp con cái tránh xa các hành động
bất thiện, bổn phận của cha mẹ còn bao gồm cả việc dẫn dắt con cái hướng
đến những hành động thiện. Đức Phật đã dùng thuật ngữ Pali, kalyane
nivesenti, để nói về điều đó. Kalyane có nghĩa là “những hành động tốt đẹp,
dễ thương và đạo đức”. Nivesenti có nghĩa là “thiết lập”, hay “là nguyên
nhân của”.
Hành vi thiện ý chỉ những lời nói, hành động và ý nghĩ xuất phát từ lòng từ
bi, bác ái và trí tuệ. Do đó các yếu tố của hành vi đạo đức là sự thực hành
bố thí (dana), gìn giữ giới luật (sila), và phát triển tâm trí (bhavana). Đức
Phật khuyến khích cha mẹ ươm trồng những tư tưởng và hành động này
cho con cái họ. Với sự tận tâm dạy bảo của cha mẹ, con cái sẽ có thể có
được những đức tính này.
Hơn nữa, cha mẹ phải tuân giữ chánh mạng, nghĩa là kiếm sống một cách
chánh đáng để cho con cái họ có thể chọn lựa một con đường tương tự. Kế
tiếp, họ phải quan tâm đến ai là những người bạn thân thiết của con họ.
Đức Phật luôn nhấn mạnh rằng việc giao tiếp với thiện tri thức (pandita), sẽ
bổ sung thêm cho cá tính của ta; do đó cha mẹ cần phải thuyết phục con cái
họ kết bạn với những người bạn như thế. Lần nữa, Đức Phật nhấn mạnh
đến việc dùng ái ngữ, như là một phương cách hữu hiệu để những người có
trách nhiệm gieo trồng các hành vi thiện cho người khác. Các bậc cha mẹ
muốn giáo huấn, hướng dẫn con đến cái thiện, cũng phải làm như thế.
Tuy nhiên, Đức Phật cũng thấy rằng không phải lúc nào chúng ta cũng có
thể đem lại hạnh phúc tức thì cho người mà ta đang cố gắng dìu dắt họ
hướng đến các hành động thiện. Nhất là các bậc cha mẹ, họ sẽ cảm thấy
khó làm vừa lòng con cái với những lời khuyên nhủ, dạy dỗ chân chánh.
Con cái thì thích làm bất cứ điều gì đem lại cho chúng những sự thỏa mãn
tức thì hơn là những ích lợi dài lâu. Chúng có thể cảm thấy rất bực bội khi
nghe những lời cha mẹ khuyên dạy, không giống với những điều chúng
muốn làm.

Vào những trường hợp như thế, Đức Phật khuyên cha mẹ phải cứng rắn bảo