PHẬT PHÁP CHO MỌI NGƯỜI - Trang 17

đạt giải thoát, vượt qua những việc bất như ý, không hài lòng. Bất như ý, có
thể được xem như khởi điểm của hoạt động con người, và hạnh phúc là
mục đích cao cả nhất.
Bất mãn hay bất như ý, khởi điểm hoạt động con người, là điểm bắt nguồn
trong Phật giáo; và điểm này được bày tỏ bằng công thức của Bốn Câu Căn
Bản, yếu tố của sự bất mãn được chỉ rõ, nguyên nhân, cách chữa, và
phương thức để chữa .
Câu Căn Bản Thứ Nhất như sau: Trong Đời Sống con người không thể
tránh được sự bất mãn.
Nguồn gốc ý nghĩa của câu nầy, chữ “bất mãn” thường được dịch là “đau
khổ”, bao gồm ý nghĩa không chỉ là nỗi đau, buồn phiền, và bất mãn,
nhưng mọi thứ đều là không như ý, từ nỗi đau đớn thể xác và sự khổ não về
tâm bệnh, cho đến mệt mỏi chút ít, chán nản hay chỉ một chút thất vọng.
Đôi khi lại chỉ cho sự “bất mãn” hoặc “bất như ý”; trong vài bài pháp có
thể những từ nầy được dùng một cách chính xác, và ở lúc khác từ “đau
khổ” lại được sử dụng. Vì lẽ nầy, chúng tôi sẽ dùng cả hai từ “đau khổ” và
“bất mãn” hay “bất như ý” tuỳ vào nội dung của bài pháp thoại.
Trong vài bài dịch từ bản gốc, thì sanh là khổ, bệnh là khổ, già là khổ, và
sung sướng là khổ. Trong bản tiếng Anh, câu cuối cùng không có nghĩa gì;
nhưng nếu chúng ta sửa lại là “sự thỏa mãn không được như ý” thì có lẽ dễ
hiểu hơn, vì mọi thỏa mãn đều vô thường, và mặt trái của sự sung sướng,
thỏa mãn thường là đau khổ, và từ nhận thức nầy, chữ không được như ý có
lẽ đúng lý hơn.
Bây giờ đức Phật dạy rằng sự bất mãn hoặc đau khổ là việc không thể tránh
khỏi, trong đời sống con người có cái “ngã”; và “đời sống có cái ngã” cần
được giải thích. Tóm lại, kinh điển dạy rằng bản ngã được xem là một linh
hồn cố định, bất biến, đây là một điều không có thực.
Trung tâm cốt lõi của mỗi sinh vật không phải là một linh hồn bất biến, mà
là dòng sông cuộc sống, một nguồn năng lượng luôn thay đổi, và phút giây
kế tiếp không bao giờ giống như phút giây vừa trôi qua. Cái ngã, được xem
như một linh hồn bất diệt, và đây là ảo tưởng của bản ngã, nỗi đau khổ nhất
bắt nguồn từ nơi đây. Cuối cùng khi cái ảo tưởng về Tôi được chuyển hoá