PHÊ PHÁN HỆ TƯ TƯỞNG MÁC-XÍT - Trang 5

Einstein với thuyết Tương Đối đã đặt cơ sở mới cho Vật Lý Học và Vũ Trụ
Học, Freud với Phân Tâm Học mở đầu cho việc khai phá chiều sâu tâm lý
con người, và Marx làm đảo lộn xã hội khi đưa ra chủ nghĩa Duy Vật Lịch
Sử.
Tất nhiên, trong khoa học tự nhiên không phải chỉ có Einstein nhưng
Einstein đã làm cách mạng nền tảng khoa học khởi từ Newton. Trong việc
nghiên cứu và trị liệu con người, Freud không những khám phá ra vị thế
của vô thức, luận điểm Mặc Cảm Oedipe của ông đặt định cấu trúc quan hệ
con người một cách triệt để. Khi nghiên cứu xã hội bằng khoa kinh tế chính
trị, Marx tìm ra quy luật phát triển của lịch sử con người trong vận động
thực tiễn. Những khám phá của Einstein, Freud và Marx đã mang những
chiều kích mới về tự nhiên, con người và xã hội; quả thật những lý luận đó
có tính cách mạng, phân biệt hẳn với những lý luận và những nhân vật khác
trong lịch sử tri thức nhân loại ở thế kỷ này. Nhưng Freud và Marx còn một
điểm chung khác: sự phát triển lý luận của họ rộng lớn trong sinh hoạt xã
hội đã đi đến chỗ cực đoan, giáo điều: những hiệp hội phân tâm học quốc tế
và những đảng CS quốc tế trở thành những tổ chức thế quyền củng cố
những giới luật chặt chẽ chẳng khác những hệ thống giáo quyền.
Phân tâm học của Freud cũng như chủ nghĩa Mác đã kinh qua những luận
giải của các môn đệ, phát triển ra nhiều hệ phái. Cho nên việc đọc lại Freud
hay đọc lại Marx đặt thành vấn đề: Có phải trở về “Freud nguyên thủy” hay
“Marx nguyên thủy” ngõ hầu tìm ra những tư tưởng chân thực của họ?
Đặt vấn đề như vậy, chắc hẳn sẽ gặp những ý kiến khác biệt như sau:
- Những tư tưởng trung thực của chính Marx so với những phát triển
của chủ nghĩa Mác về sau, điều đó còn có nghĩa là Marx không chịu trách
nhiệm về những thành quả của chủ nghĩa Mác (hay chủ nghĩa Cộng sản)
trong quá trình lịch sử.
- Không thể quan niệm một chủ nghĩa Mác thuần túy tách biệt khỏi
thực tiễn lịch sử, bởi về mặt lý luận, chủ nghĩa Mác đã chỉ ra một lý luận
thực tiễn, không phải đi giải thích thế giới mà vấn đề là phải biến đổi nó.
Chủ nghĩa Mác đã gắn liền với quyền lực chính trị.
Thế nên, đọc Marx như thế nào? Có thể đọc Marx từ cái nhìn của một