là không có giá (việc thực hiện loại thẻ tín dụng tự kiểm soát hoặc “tiết
kiệm nhiều hơn vào ngày mai” rõ ràng là bao gồm một cái giá nào đó).
Bài học chính rút ra từ cuộc nghiên cứu được miêu tả trong cuốn sách
này, đó là : chúng ta là những quân tốt trong một trò chơi mà hầu như
chúng ta không thể hiểu cách đi của nó. Chúng ta thường nghĩ mình đang
ngồi ở vị trí người lái, với sự kiểm soát đối với những quyết định được đưa
ra và hướng rẽ cuộc đời chúng ta lựa chọn; nhưng rất tiếc, nhận thức này
liên quan nhiều tới mong muốn của chúng ta - với việc chúng ta muốn nhìn
nhận bản thân ra sao - hơn là với thực tế.
Mỗi chương trong cuốn sách tôi miêu tả một lực lượng (cảm xúc, tính
tương đối, các quy chuẩn xã hội, ..) ảnh hưởng tới hành vi của chúng ta.
Chúng tác động lên chúng ta không phải vì chúng ta thiếu tri thức, thiếu
thực hành hoặc thiếu óc phán đoán. Trái lại, chúng còn lặp đi lặp lại với cả
các chuyên giả lẫn người chưa có kinh nghiệm, có hệ thống và hoàn toàn có
thể dự đoán được. Các sai lầm vì thế trở thành một phần của trong cuộc
sống của chúng ta.
Các ảo ảnh thị giác cũng có thể dùng để minh họa ở đây. Chỉ vì chúng
ta bị đánh lừa bởi các ảo ảnh thị giác nên chúng ta theo “các ảo giác quyết
định” do tâm trí đưa lại. Điểm mấu chốt là các môi trường thị giác và quyết
định đến với chúng ta sau khi được lọc qua thị giác, thính giác, khứu giác,
xúc giác và cơ quan đầu não của tất cả các giác quan đó, chính là não bộ.
Cho đến khi chúng ta nhận biết, hiểu được thông tin, thì nó không còn là sự
phản ánh thực của thực tế nữa. Thay vào đó, nó là sự trinh bày lại của thực
tế và đây là thông tin đầu vào làm căn cứ cho các quyết định của chúng ta.
Về bản chất, chúng ta bị giới hạn bởi các công cụ thiên nhiên trao tặng và
con đường tự nhiên, trong đó chúng ta đưa ra các quyết định bị hạn chế bởi
chất lượng và độ chính xác của các công cụ này.
Bài học thứ hai, mặc dù phi lý trí nhưng không có nghĩa là chúng ta
bất lực. Một khi đã hiểu chúng ta có thể mắc các quyết định sai lầm ở đâu
và khi nào, chúng ta có thể thận trọng hơn, sử dụng công nghệ để vượt qua
các thiếu sót cố hữu của mình. Đây cũng là điểm các doanh nghiệp và các
nhà hoạch định chính sách nên xem xét để đạt hiệu quả tốt nhất.
