Kết quả, chúng ta luôn đưa ra các quyết định logic và khôn ngoan.
Ngay cả khi chúng ta mắc sai lầm hết lần này đến lần khác, thì theo quan
điểm của kinh tế học tiêu chuẩn, chúng ta sẽ nhanh chóng học hỏi được từ
lỗi của chính mình. Trên cơ sở thừa nhận này, các nhà kinh tế học đã rút ra
các kết luận có ảnh huởng sâu rộng về mọi thứ từ xu hướng mua sắm, luật
pháp cho đến chính sách công.
Nhưng, kết quả được trình tày trong cuốn sách này (và các cuốn sách
khác nữa) cho thấy, trong quá trình quyết định, lý trí của chúng ta đều kém
hơn trước rất nhiều so với mức lý thuyết kinh tế tiêu chuẩn thừa nhận. Các
hành vi phi lý trí của chúng ta không ngẫu nhiên và vô nghĩa - chúng mang
tính hệ thống và có thể dự đoán trước.
Về nhiều mặt, quan điểm của kinh tế học tiêu chuẩn về bản chất con
người lạc quan hơn, vì họ thừa nhận rằng năng lực lý trí của chúng ta là vô
hạn. Trái lại, quan điểm của bộ môn kinh tế học hành vi lại thừa nhận các
khiếm khuyết của con người. Nó cho thấy trong nhiều trường họp chúng ta
không đạt tới các mức lý tưởng của mình. Thực tế, chúng ta liên tục đưa ra
các quyết định phi lý trí trong cuộc sống, công việc. Nhưng khi chúng ta
mắc lỗi, nghĩa là có cách để cải thiện các quyết định của mình.
Vậy sự khác biệt liên quan đến khái niệm “bữa ăn miễn phí” giữa kinh
tế học tiêu chuẩn và kinh tế học hành vi là gì?
Theo kinh tế học tiêu chuẩn, tất cả các quyết định của con người là lý
trí và đều có thông tin, được tạo động lực bằng một khái niệm chính xác về
giá trị của tất cả các loại hàng hóa, dịch vụ và lợi ích. Theo đó, tất cả chúng
ta trên thị trường đều đang cố gắng tối đa lợi nhuận và nỗ lực hết mình cho
các trải nghiệm. Kết quả là, lý thuyết kinh tế khẳng định rằng không có các
bữa ăn miễn phí - nếu có thì hẳn là có ai đó đã tìm thấy trước và rút hết tất
cả các giá trị của chúng rồi.
Nhưng các nhà kinh tế học hành vi lại tin rằng con người dễ bị ảnh
hưởng bởi các tác động không liên quan từ môi trường trực tiếp của mình
(điều mà chúng ta gọi là các tác động của hoàn cảnh), các cảm xúc không
liên quan, sự thiển cận và các hình thức khác của sự phi lý trí. Đâu là tin tốt
