Toan Ánh 45
chiếc thắt lưng cùng một lúc khi họ ăn mặc đầy đủ, trong lúc đi chơi, đi hội, hoặc đi
giao thiệp; Thắt lưng chính, thắt lưng bao và đôi giải yếm; ấy là chưa kể quần hoặc
váy của phụ nữ bao giờ cũng có dải rút, không giống như quần đàn ông, nhiều khi
may cạp rộng không có dải rút.
Giày, dép, guốc
Từ đầu, qua khăn mũ, áo quần và thắt lưng, ta đã đi dần tới chân.
Người Việt nam chân thường đi giày, dép, guốc đàn ông.
Của đàn ông thì "giày hết thảy là giày hở gót, mũi nhái, da láng hoặc da me"
Đàn bà,m "người phong lưu đi giày thêu, hoặc guốc sơn dầu, sơn đen; kẻ hà tiện đi
dép một quai"
Những điều nhận xét trên của Phan Kế Bính tiên sinh thật đúng, nhưng về đàn ông
còn có điều bỏ sót.
Đàn ông còn đi loại giày kinh, giống như hài của đàn bà, nhưng bản to hơn.
Loại giầy hở gót, mũi nhái, da láng hoặc da me, chính là giày Gia Định. Loại giày
này chỉ được dùng bởi những người sang trọng hoặc trong những buổi đình đám, giỗ
tết; ngày thường, guốc được dùng thay giày. Những người làm ăn, chân lấm tay bùn,
không đi giày mà cũng không đi guốc, họ đi chân đất.
Guốc đàn ông to bản hơn guốc đàn bà.
Giày, dép, guốc trên đây là những đồ dùng cổ truyền ta đi dưới chân. Từ khi tiếp
xúc với Tây phương, những đồ dùng dưới chân này cũng đã thay đổi nhiều.
Trước hết, bây giờ đàn ông đi giày thường có đôi bí tất bằng vải hay bằng tơ.
Những người đau ốm cũng dùng bí tất để che kín bàn chân tránh gió máy.
Đàn ông ngày nay, ngoài đôi giày Gia Định, chỉ còn một số rất ít người sử dụng,
người thành thị thường đi kiểu giày phương Tây kín gót, có cổ hoặc không có cổ, thắt
giây hoặc không thắt giây. Loại giần ban, dùng cho những người sang trọng giàu có
không có giây, người ta chỉ việc lồng chân vào, tự giày ôm lấy chân. Những người
mặc nam phục thường lấy việc đi giày ban làm đẹp.
Giày Gia Định chỉ có màu đen. Màu trắng dùng cho người có tang. Hoạ hoằn mới
có gnười đi giày Gia Định màu nâu.
Giày có cổ theo lối phương Tây rất nhiều màu; chính thì có ba màu đen, nâu và
trắng, nhưng giữa ba màu này đã xen rất nhiều màu khác: màu nâu nhạt, màu nâu đỏ,
màu xám xanh, màu tro... Ngoài ra giày cũng đóng theo nhiều kiểu: mũi nhọn, mũi hơi
vuông, mũi tròn, .... Lại có loại giày vải.
Dép dùng để đi ở trong nhà, đây là nói những thị dân và những người sang trọng, vì
2
Phan Kế Bính – Việt nam Phong tục.
3
Phan Kế Bính. – Việt Nam Phong tục.
