2. Du học ở Nagasaki
21 tuổi lên đường đi Nagasaki
Và thế là tôi lên đường đi Nagasaki. Đó là vào tháng 2 năm Ansei (An-
Chính) thứ nhất (1854-ND). Khi ấy tôi 21 tuổi (tính đúng ngày đúng tháng
là 19 tuổi 3 tháng). Lúc này, ở Nakatsu chưa có ai đọc được chữ viết ngang
và cũng chưa ai nhìn thấy bao giờ. Ở thành thị thì đã có môn học thuật gọi
là Tây phương học từ một thế kỷ trước, nhưng Nakatsu vốn là thôn quê,
nên chưa kể là sách nguyên văn bằng chữ viết của người châu Âu, mà cả
chữ viết theo hàng ngang khi còn ở Nakatsu tôi cũng chưa từng nhìn thấy
bao giờ.
Đúng thời điểm này, Perry đ ã vào Nhật Bản. Chỉ có sự kiện này và chuyện
quân hạm của Mỹ cập cảng Edo là ngay cả người dân quê cũng biết. Cùng
lúc đó, người ta bắt đầu bàn nhiều đến súng thuật. Mà cứ học súng thuật là
theo trường phái của người Hà Lan. Thời kỳ đó, anh tôi bảo:
- Muốn nghiên cứu môn súng thuật của người Hà Lan thì thế nào cũng phải
biết đọc sách nguyên văn.
Nghe thấy thế tôi không hiểu gì nên hỏi lại:
- Sách nguyên văn là sách gì ạ?
Anh tôi bảo:
- Nghĩa là sách vở viết theo hàng ngang do Hà Lan xuất bản. Hiện nay, ở
Nhật có một loại sách gọi là sách dịch viết về phương Tây, nhưng muốn
hiểu ngọn nguồn thì phải đọc nguyên bản bằng tiếng Hà Lan. Thế em có
chí học không?
