PHỤC SINH - Trang 186

không cho họ biết Tin Lành mà Chúa đã đem lại cho loài người.
Linh mục với lương tâm rất thanh thản tiến hành mọi việc lễ bái như thế vì
từ thuở nhỏ ông vẫn được dạy rằng đó là niềm tin chân chính duy nhất mà
xưa kia các thánh đã tin và ngày nay giáo hội và chính quyền đang tin. Ông
không tin rằng bánh có thể hoá ra thịt và những lời kể lể lôi thôi kia đem
được ích lợi gì cho linh hồn, ông cũng không tin là ông cũng đã ăn một
miếng thịt Chúa thật, - điều đó, ông không thể tin được, nhưng ông tin rằng
cần phải tin vào sự tín ngưỡng ấy; cái đã khiến ông ta thêm vững tin vào sự
tín ngưỡng ấy là trong mười tám năm trời làm việc thờ cúng theo sự tín
ngưỡng ấy, ông đã thu được hoa lợi đủ để nuôi sống gia đình, cho con trai
vào trường trung học và con gái vào trường nhà dòng.
Thầy phụ lễ cũng tin như vậy và còn tin mãnh liệt hơn cả linh mục vì thầy
đã hoàn toàn quên sạch cả mọi giáo lý của điều tín ngưỡng ấy, thầy chỉ biết
rằng ban thánh thể lễ cầu nguyện cho người chết, lễ sáng sớm có ca khánh
chúc, lễ có ca Tê Đê om thuần và lễ có ca Tê Đê om kèm cả xưng tụng Đức
Mẹ, tất cả các loại lễ ấy đều có giá cả nhất định và những tín đồ Cơ đốc
chân chính đều vui lòng trả. Cho nên thầy càng rống lên những câu "hãy
thương xót, hãy thương xót", hát và đọc những điều đã được quy định: coi
việc mình làm là cần thiết, như những người khác yên tâm bán củi, bán bột,
bán khoai. Những giám mục và cai ngục tuy chưa bao giờ biết, chưa bao
giờ nghĩ đến cái giáo lý của sự tín ngưỡng đó, ngay đến cả ý nghĩa của các
nghi lễ đó, song họ vẫn cứ tin rằng nhất định họ phải tin điều ấy, bởi vì các
quan trên và bản thân nhà vua cũng tin điều ấy. Hơn nữa, dù chỉ lờ mờ thôi
(vì họ không tự giải thích được ra sao), họ vẫn cảm thấy rằng niềm tin ấy
bảo vệ cho chức nghiệp tàn bạo của họ. Nếu không có niềm tin ấy thì chẳng
những họ thấy khó khăn mà có lẽ còn thấy không thể nào đem hết sức ra
hành hạ người khác như bây giờ họ đang yên tâm làm, với lương tâm mảy
may không bị cắn rứt. Viên giám mục là người bản chất tốt quá đến nỗi ông
ta không thể nào sống được như ông ta đang sống dựa vào niềm tin ấy: Và
vì thế ông ta đứng thẳng không nhúc nhích, chăm chỉ cúi đầu và làm dấu,
cố gắng xúc động khi nghe hát bài "Các vị tiểu thiên sứ". Đến khi bắt đầu
làm phép cho các con trẻ nhỏ, ông ta bước lên phía trước tự mình lấy tay