PHỤC SINH - Trang 319

- Nếu sự thể là như vậy và tất cả đều phụ thuộc vào cái sở thích của viên
chưởng lý hoặc những kẻ có quyền tuỳ tiện thi thành hay không thi hành
luật pháp thì còn cần gì đến toà án nữa.
Viên trạng sư phá lên cười vui vẻ:
- Ông nói gì mà lạ vậy? Đó, là triết lý đấy, ông bạn ơi. Chúng ta có thể thảo
luận về vấn đề nầy được đấy? Vậy mời ông thứ bảy lại nhà tôi chơi, ông sẽ
gặp những nhà bác học, những nhà văn, những nhà hoạ sĩ. Và chúng ta có
thể thảo luận về những vấn đề chung đó - viên trạng sư vừa nói vừa mỉa
mai nhấn mạnh mấy tiếng "vấn đề chung" - Nhà tôi đã được biết ông, vậy
thế nào ông cũng đến nhé.
- Tôi sẽ cố gắng, Nekhliudov trả lời, chàng cảm thấy đúng là mình nói dối
và nếu chàng có cố gắng thì chỉ là để khỏi phải dự cuộc họp mặt buổi tối đó
ở nhà viên trạng sư với các nhà bác học, các nhà văn, các nhà hoạ sĩ.
Cái cười của viên trạng sư để trả lời Nekhliudov khi chàng nhận xét cho toà
án là vô dụng nếu các thẩm phán có thể tuỳ tiện thi hành bay không thi
hành luật pháp, và những "vấn đề chung" tỏ cho Nekhliudov thấy quan
điểm của chàng về những vấn đề nầy khác hẳn quan điểm của viên trạng sư
và chắc hẳn là bạn bè của y nữa.
Chàng cảm thấy dù khoảng cách hiện nay giữa chàng với những bạn cũ như
Sonbok có xa mấy đi nữa thì cái khoảng cách giữa chàng với viên trạng sư
và giới của y vẫn còn xa hơn nhiều.

Chú thích:
(1) Ban Khiếu tố là một thẩm cấp đặc biệt có nhiệm vụ xét các sớ thỉnh
nguyện (xin ân xá) trình lên nhà vua. Thẩm cấp nầy được đặt ra từ năm
1810 và là một bộ phận trong Hội đồng Chính phủ. Từ 1835 đến 1884 nó
có quyền tự trị và trở thành một ban của Ngự tiền văn phòng của Nga
hoàng (Chú thích của bản dịch Pháp văn của Edouard Beaux)