thành một người quan sát hoàn hảo hơn, thông minh hơn, hơn nữa, một
người vốn không hề có hứng thú cũng sẽ sinh ra niềm vui, sự hứng thú rộng
lớn hơn.
Chúng ta nên hi vọng trẻ em bình thường cũng có thể tự giác tìm tòi, tra
cứu về thế giới bên ngoài, hoặc như tôi đã nói: “Háo hức khám phá môi
trường xung quanh”. Khi trẻ em tự nguyện làm như vậy, chúng sẽ tìm ra
niềm vui cho mình mỗi ngày, cảm thấy tự hào và hài lòng, điều đó sẽ khích
lệ chúng tiếp tục tìm tòi những cảm giác mới và trở thành người quan sát
chủ động.
Khi trẻ em bắt đầu tóm tắt tổng kết ý tưởng của mình, giáo viên nên tự
kiểm soát bản thân, không nhìn chằm chằm vào chúng một cách thái quá. Ví
dụ, có một lần, một đứa bé 4 tuổi trong “ngôi nhà trẻ thơ” của chúng tôi
chạy thẳng lên trên sân thượng, đột ngột dừng lại, kêu to: “Ôi, trời màu
xanh!” Sau đó, nó đứng yên lặng một lúc lâu, nhìn mãi lên bầu trời rộng lớn.
Có một ngày, tôi đi vào “ngôi nhà trẻ thơ”, năm sáu đứa trẻ cùng chạy
đến, yên lặng đứng bên cạnh tôi, rất cẩn thận chạm vào tay và váy của tôi,
rồi nói: “Đây là trơn nhẵn”, “Đây là nhung thiên nga”. Sau đó, những đứa
trẻ khác cũng đi đến. Biểu cảm trên khuôn mặt chúng rất nghiêm túc, vừa
chạm tay vào tôi vừa nhắc lại những lời như thế. Giáo viên muốn lũ trẻ dừng
lại để tôi có thể thoát ra khỏi chúng. Tôi ra hiệu cho cô ấy không nên làm
thế, lặng lẽ đứng yên, mừng thầm trong bụng vì hành động tự phát này của
bọn trẻ, thành tựu lớn nhất của hệ thống giáo dục của chúng tôi là chính là
những tiến bộ tự giác như thế này của trẻ.
Có một lần, chúng tôi cho bọn trẻ dùng bút chì màu tô màu vào đường
viền đã vẽ sẵn. Trong bức vẽ lần này có một cái cây, một đứa trẻ cầm bút chì
màu đỏ để tô lên cây khô. Giáo viên hỏi nó: “Con thấy cái cây màu đỏ à?”.
Tôi vội vàng chặn ngay hành động này của giáo viên, để cho đứa trẻ đó tô
màu đỏ lên cái cây. Giá trị của bức vẽ này nằm ở chỗ, nó cho chúng ta biết
đứa trẻ chưa có được sự quan sát chính xác về sự vật xung quanh mình, trẻ
vẫn đang thực hiện luyện tập màu sắc. Trước đây, đứa trẻ này thường cùng
với đám bạn đến vườn hoa chơi, bây giờ chắc chắn nó sẽ chú ý đến màu sắc
