Q1 - ANH HÙNG LĨNH NAM - Trang 309

Một người khác hỏi:
– Sao họ lại mặc quần áo khác nhau?
– Có gì mà không hiểu? Họ mặc quần áo theo kiểu ngũ hành. Người đứng
đầu tức là cai quản trung ương. Theo ngũ hành thì trung ương thuộc màu
vàng, nên họ mặc quần áo vàng.
– À, thì ra thế. Kế đó là bạch kiếm mặc quần áo trắng. Hắc kiếm mặc quần
áo đen. Lam kiếm mặc quần áo xanh. Xích kiếm mặc quần áo đỏ.
– Nghe đâu Tô công tử được Kiến Vũ thiên tử phong làm Đô-sát Giao-chỉ
thì phải?
– Đúng đấy. Còn Ngũ-kiếm sang đây điều tra xem Lĩnh-nam công thực sự
chuẩn bị làm phản hay chỉ do người ta xàm tấu, vì triều đình chia làm hai
phe. Một phe cho rằng Lĩnh-nam công là người hiệp nghĩa, cai trị dân bằng
nhân trị. Còn một phe cho rằng Lĩnh-nam công muốn tự lập làm vua một
nước.
Ghi chú của thuật giả
Nhân-trị, Pháp-trị là hai quan niệm cổ về phương pháp cai trị. Đời Nghiêu,
Thuấn, Vũ, Thang, Văn Vương thì dùng nhân đức để cải hoá dân chúng.
Phương pháp trên chép trong sách Đại-học. Người quân tử tự tu thân. Lấy
đức của mình cảm hoá người trong nhà, tức là tề gia. Lấy nhà mình làm
gương mẫu cảm hoá thiên hạ, là trị quốc. Nước mình dân chúng ăn ở khuôn
mẫu, đạo lý, cảm hoá các nước khác phục tùng là bình thiên hạ. Thuyết đó
được Khổng-tử, Mạnh-tử nhắc nhở trong suốt cuộc đời hai ngài. Mạnh-tử
nói: "Nhân chi sơ, tính bản thiện", nghĩa là người ta sinh ra, tính vốn thiện
như nước chảy chỗ trũng. Về sau Hàn Phi-tử, Thương Ưởng đưa ra thuyết
Pháp trị: Người ta sinh ra tính vốn ác, cần phải dùng hình pháp mà cai trị.
Danh từ Nhân- trị, Pháp-trị, các đời sau dùng để chỉ người dùng đức độ,
chăm lo hạnh phúc cho dân, và người dùng sức mạnh cai trị dân.
Tô Phương ngồi xuống, nói với chủ quán:
– Mời Bạch Lan cô nương ra.
Chủ quán cúi rạp người xuống rồi đi vào. Chỉ lát sau, một thiếu nữ Việt, sắc
phục theo lối quý tộc Hán, ôm đàn bước ra. Nàng cung tay hành lễ trước Tô
Phương: