do “ngồi” lại.
Xét cho cùng ngay từ lý thuyết thì “yếu tố phạm pháp của bị can” đã là cả
một vấn đề co giãn rồi chiếu huấn luyện của sếp lớn Cheka M.I. Latsis gởi
cho các thẩm vấn viên: “Trong cuộc điều tra chớ bận tâm tìm bằng cớ, tang
vật chứng tỏ bị can chống đối chế độ, bằng lời nói hay hành động. Trước
hết phải hỏi rõ giai cấp nào, gốc gác gì, trình độ học lực đến đâu, thành tích
công tác ra sao…(Hãy học tập hồ sơ Sapropelite). Đó mới là những câu hỏi
quyết định số phận bị can”. Ngày 13 tháng 11 năm 1920, chính
Dzerzhinsky
cũng gởi thẳng văn thư đến Cheka tố cáo Cơ quan thường
dung dưỡng những lời khai xuyên tạc dối láo.
Mấy chục năm lịch sử chứng minh một điều: đã đi quần đảo là không có
về. Trừ đợt sóng ngược chiều nhỏ nhoi, ngắn hạn năm 1939 có nghe nói
mấy ai được thả lỏng sau một cuộc điều tra, thẩm vấn? Đã bị điều tra thì
ghi tống giam luôn cũng chỉ được thả ra để tiện theo dõi! Cơ quan đã điều
tra có bao giờ nhầm lẫn nên đã bị điều tra không thể vô tội được.
Trong tập Danh từ chuyên viên, luật gia đã định nghĩa rành rẽ như sau:
“Thẩm vấn phải phân biệt với điều tra ở chỗ phải tiến hành thẩm vấn để coi
xem có văn bản để mở một cuộc điều tra hay không.”
Giản dị chỉ có vậy nhưng nếu thế thì Cơ quan có biết đến thẩm vấn bao
giờ! Chỉ cần chiếu một bản danh sách lập sẵn nào đó, từ một điểm nghi ngờ
nhỏ nhặt, một báo cáo của chỉ điểm viên hay bất cứ một cáo giác nặc danh
nào (!) cũng đủ để Cơ quan cho lệnh câu lưu và sau đó chắc chắn sẽ có bản
cáo trạng. Thời gian cần thiết để điều tra không nhằm soi sáng một vụ án
mà có thể nói 95 phần trăm chỉ cốt làm bị can đau khổ, hết mức chịu đựng,
không thể thi gan được nữa, chỉ mong sao “kết thúc” được hồ sơ với bất cứ
giá nào.
Ngay từ 1919, các thẩm vấn viên Cheka đều có phương pháp căn bản là đặt
khẩu súng sáu trên buya-rô. Phương pháp này chẳng phải áp dụng riêng
cho các chính trị phạm mà từ các tội nhỏ, lặt vặt trở đi. Trong vụ án Ủy ban
Nhiên liệu năm 1921 nữ bị cáo Makhrovskaya cả quyết lúc điều tra đã bị
chích cocaine. Chưởng lý Krylenko thản nhiên đáp:
