Chưởng lý vẫn khoái làm một thứ lý thuyết gia hơn là một quân vô dụng
thông thường chớ?
Đem so sánh với Tu chính án thứ 5 của Bản Hiến pháp Hoa Kỳ thì quả là
một sự trớ trêu: “không ai có quyền bắt buộc ai, trong một vụ hình án, phải
làm nhân chứng để tự buộc tội”. Nói cách khác thì không ai có quyền bắt
buộc bị can phải làm tờ tự thú. Ôi chao, bắt buộc mà thôi ư?
Cũng nên nói rõ là Bản Tuyên ngôn Nhân quyền từ thế kỷ thứ XVII cũng
mang nội dung tương tự.
Căn cứ theo nhận định của dân tù cũ thì cả nước Nga có hai “lò” tra tấn
dữ hơn cả : đó là các cơ sở Rostov và Krasnodar. Ở hai nơi đó các thẩm vấn
viên nổi tiếng “nặng tay”. Tuy nhiên đây chỉ là tin đồn, thiếu bằng cớ cụ
thể.
Ngay dưới triều đại Nga hoàng khắt khe là thế mà họ hàng bà con gần
của bị can còn có quyền không ký tên làm chứng. Cho dù có lữo hay buộc
phải ký tên, họ vẫn có quyền chối bỏ, không bằng lòng cho xuất trình
những tờ chứng đó trước Toà. Điều đáng ghi nhớ là tù tư pháp lại không hề
gây khó khăn cho họ hàng, bạn bè về phương diện ký tên làm chứng.
Sau thời kỳ “sửa sai”, chính Korneyeva xác nhận : “Mười một năm sau,
được minh oan và toà cho phép đọc lại những lời khai của mình hồi đó, rõ
ràng tôi có cảm giác ghê tởm, buồn nôn. Tôi chẳng thấy chút gì gọi là vinh
dự”. Riêng phần tôi cũng được phép đọc lại phần trích dẫn lời khai của
mình hồi đó tôi cũng buồn nôn. Tục ngữ có câu : “Ở bầu thì tròn, ở ống thì
dài” bị đổ vào khuôn mình ắt thành con người khác mà chính mình nhận
cũng không ra. Tuy nhiên tôi vẫn không hiểu tại sao hồi đó mình có thể đặt
bút ký vào những lời khai như vậy mà còn cảm thấy cũng may mà hồi đó
mình thoát nạn!
Dĩ nhiên chỉ sa mạc Mông Cổ mới thích hợp cho lối nhốt tù và canh gác
đặc biệt này. Tạp chí NIVA số ra ngày 15.3.1914, trang 218 cũng đăng một
bức phóng hoạ Mông Cổ. Một nhà tù có lính gác đi tuần canh, với cả dãy
“huyệt” tù nhân. Mỗi huyệt chỉ chừa một lỗ hổng đủ để tù nhân thò dầu lên
hay lính gác liệng thức ăn xuống.
