Fastenko đã được mời và bị ép giữ một chức vụ quan trọng. Ông ta từ chối
chỉ nhận một chân biên tập khiêm nhượng báo Pravda rồi xin đổi qua sở
thiết kế Đồ thị Mạc Tư Khoa. (Tôi ngạc nhiên hỏi thì Fastenko chỉ thủng
thẳng nói: “Chó già đâu có chịu xích mà tập”). Biết tình hình và cũng biết
thân biết phận, Fastenko sống nép mình nhẫn nhục cốt giữ lấy mạng sống.
Không dám lãnh tiền hưu trí, trợ cấp của chính phủ (sợ lòi ra những liên hệ
với bọn “phản động” đã bị thanh trừng) ông ta ráng tiện tặn sống qua ngày
và bình an cho đến năm 1953.
Thế rồi chạy không khỏi, Fastenko bị dính chỉ vì ở chung một dãy lầu
chung cư với văn sĩ L.S. một dân nhậu bê bối tối ngày say rượu dám khoe
lên ầm lên là nhà có súng lục. Chứa súng dĩ nhiên chỉ để phá hoại, khủng
bố mà nhà có thể hiểu rộng là cả dãy lầu chung cư, trong đó có ông già
Fastenko. Một dân hoạt động chính trị dám chứa súng trong nhà để chuẩn
bị khủng bố, phá hoại chế độ lắm chớ. Do đó đưa về Cơ quan ông ta được
điều tra viên khép ngay vào tội có hoạt động phá hoại. Từ đó nảy thêm tội
gián điệp đế quốc Pháp, Gia Nã Đại và còn tội cộng sự viên của Okrana
nữa!
. Nă 1945 các điều tra viên của Cơ quan rất chăm chỉ “tham khảo”
những hồ sơ lưu trữ của Cảnh sát, Hiến binh thời Nga hoàng. Có vậy những
bản tự thú mới có màu sắc thời đại, mới có đầy đủ chi tiết đích xác về hoạt
động cách mạng năm 1903 chớ.
Phải 10 ngày sau Fastenko mới nhận được gói đồ tiếp tế của bà vợ già gởi
vô (hai vợ chồng không con). Gói đồ thảm hại mà phải xoay sở mãi mới có
nổi và gởi được! Một miếng bánh mì bột thô cỡ 300 gam (mua chợ đen 450
gam 50 đồng rúp), chục củ khoai luộc. Có vậy thôi mà cũng bị giở ra xét
tanh banh, bánh mì bẻ ra, khoai xâm thủng nát bấy. Ai nhận “đồ tiếp tế”
thấy vậy chẳng đứt từng khúc ruột?
Một đời người làm cách mạng, lương thiện đắn đo tới 63 tuổi thì vậy đó.
*
Xà lim của chúng tôi 4 mạng ghế bố kê hai bên, bàn đặt chính giữa. Tôi vô
mươi hôm thêm một đứa thứ 5 và một chiếc ghế bố kê xéo. Còn một giờ
