Alexandre Soljenitsyne
Quần đảo ngục tù
Phần 1
Mùa Xuân năm ấy phần:1
Tháng 6 năm 1945 ngày hai buổi tờ mờ sáng và chập tối là nằm trong nhà
lao Byturki cũng nghe ầm ầm tiếng kèn tiếng trống trổi toàn diện quân
hành. Cửa sổ nhà lao bít bùng lưới thép hũ nút. Chúng tôi lắng nghe, chắc
đang tập diễn hành gắt trên đường Lesnaya hay đường Novoslobodskaya.
Không biết quân đội tập hay công nhân nô nức đua nhau giờ nghỉ tập đi cho
quen? Nghe nói ngày 26 tháng 6 sẽ có cuộc diễn binh khổng lồ mừng Chiến
thắng ở Công trường Đỏ, nhằm đúng ngày kỷ niệm Đệ tứ chu niên ngày
chiến tranh bùng nổ.
Trớ trêu ở chỗ những thành phần chủ lực từng đào nền đắp móng cho chính
cuốn chiến thắng lại không được ăn mừng hoặc góp phần mừng chiến
thắng, dù ngay từ hồi đầu chính họ đã mang thân xác hứng chịu những đòn
ác liệt của địch. Họ đã cản đầu địch nhưng mừng chiến thắng thì bị bỏ rơi.
“Nhạc hoan ca đâu có nghĩa gì với thằng phản quốc!”
Mùa Xuân năm ấy mùa Xuân chiến thắng 1945, quần đảo ngục tù phát
ngộp vì các đợt tù binh hồi hương vô khám! Từ các trại tù binh Đức ra,
từng đàn từng lũ bị lùa vô các trại giam ở quê nhà đông như kiến. Người tôi
biết đầu tiên là Yuri Y. Nhưng sau đó họ đổ dồn về quá đông, biết thân phận
chẳng thoát nên nối đuôi nhau…
Mà đâu phải chỉ riêng tù binh hồi hương? Còn lớp lớp những kẻ từng di cư,
lánh cư sang Âu châu từ những người ly hương sau cuộc Nội chiến, những
công nhân bị Đức trưng tập làm nông dân đến những sĩ quan Hồng quân có
dịp ra khỏi nước nên sớm mở mắt bị Lãnh tụ nghi ngờ có thể mang về chút
ít tự do Tây phương như đám sĩ quan đã phản Nga hoàng 120 năm trước.
Nhưng tối đại đa số vẫn là những người chiến sĩ từng bị địch cầm tù, nhiều
nhất lại là lứa tuổi tôi, mở mắt chào đời trong Cách mạng, năm 1937 còn
nhắm mắt ăn mừng Cách mạng 20 tuổi và lúc chiến tranh bùng nổ vẫn còn
là nòng cốt của kháng chiến chống Đức. Chính lớp tuổi này bị tản mác ra,
cho vô quần đảo lẹ nhất. Vỏn vẹn có vài tuần là xong hết!
