QUẦN ĐẢO NGỤC TÙ - Trang 410

Trotsky là nhắc đến khủng bố, đàn áp nhưng cái uy danh ghê gớm đó người
mượn ở chức vụ Chủ tịch Hội đồng Quân sự chớ người đã cho thấy nét con
người oai hùng, tinh thần cao bao giờ? Thói thường những đấng tuyên án tử
người thì bạo nhưng đến lần mình bị lại run hơn ai hết, xét vì sự bạo dạn
bắt người khác chết và sự can đảm đối diện cái chết vốn khác hẳn nhau.
Như Radek thì trước sau cũng chỉ là một con cờ thí, như nhiều con cờ thí
khác trong 3 vụ án lớn. Và Yadoga là một týp chỉ chuyên cong lưng và sát
nhân.
Chính Yagoda, thủ phạm của cả triệu sinh mạng con người vẫn tin tưởng ở
sự bảo vệ, che chở của người anh lớn, cấp trên vĩ đại. Đến phút chót hắn
vẫn không ngờ Lãnh tụ có thể bỏ rơi. Trong phiên xử hắn tưởng tượng như
đích thân Stalin tới chứng kiến, theo dõi vụ án nên mới ngước mắt lên cầu
khẩn, van vỉ người: "Xin cho tôi một ân huệ , Tôi chỉ còn trông đợi ở
người, Vì người tôi đã làm 2 con kênh lớn". Một nhân chứng kể lại rằng
đúng vào lúc Yagoda kêu nài thì trên cửa sổ lâu đài hai ngó xuống phòng
xử, sau bức màn the lờ mờ bỗng có ánh diêm bật lên. Thấp thoáng có bóng
người lù lù ngồi hút píp.
(Đây là một cách kiểm soát hữu hiệu mà cũng là trò chơi thú vị của mấy
đấng quân vương Đông phương. Đại sảnh đường Cơ Mật Viện nào chẳng
có một cánh cửa sổ lầu ngó xuống, có rèm che khuất bóng tối đằng sau.
Mỗi lần Cơ Mật Viện nhóm họp, các đại thần ngước nhìn lên chẳng thấy
bên trên thấp thoáng bóng người: phải chăng đích thân Quân vương đang
từ cao ngó xuống?)
Stalin rất khoái những trò Đông phương nên tôi tin bóng người hút píp bữa
đó chính là người thiệt. Tại sao người không đến đại sảnh Tháng Mười để
tận tai tận mắt thưởng thức vở kịch hiếm có để tạo chút cảm hứng?
Sau nữa phần đông còn không ngờ chỉ vì lâu nay quen đánh giá quá cao
những con người lãnh tụ, từng có quá khứ vĩ đại, oai hùng. Phải là những
siêu nhân, Bukhari, Zinoviev, Kamenev, Pyatakov, Smirnov! Những thằng
dân thường, tinh thần yếu đuối, thấy chết là run thì tự thú, tự tố cáo lẫn
nhau trước Toà là thường quá rồi. Nhưng họ, họ là những lãnh tụ Bôn-xê-
vích cao cấp!