QUẦN ĐẢO NGỤC TÙ - Trang 455

nhưng họ là ai, bao nhiêu người và tại sao, thì ai biết nổi? Không nói thời
tiền cách mạng mà ngay thịnh thời của Schlusselburg một vụ chống đối
rùng rợn như vậy sẽ rúng động cả nước Nga. Không thể rơi vào quên lãng
được! Nhưng Vyatka là "Trung tâm cô lập chính trị" mà!
Quần đảo Solovetsky là trung tâm cô lập lý tưởng. Sáu tháng băng giá mùa
đông thì tuyệt đối cắt đứt hẳn liên lạc với thế giới bên ngoài, nên năm 1923
các đảng viên Xã hội bị đày ra đó, chia ra ba nhóm ở ba trại trước kia là tu
viện. Trại Savvatyevsky gồm hai toà nhà trước kia dành cho khách thập
phương lưu ngụ: mấy tháng đầu các phạm nhân còn được hưởng chế độ đặc
biệt, vài thân nhân ra thăm còn được, còn được cử 3 đại diện cho 3 nhóm
chính trị, bên trong trại còn được đi lại, chuyện trò.
Ít lâu sau đã có nguồn tin cầu tiêu cho hay chế độ đặc biệt sắp hủy bỏ. Quả
nhiên giữa tháng 12 băng đóng cứng mặt Bạch Hải, đường giao thông duy
nhất bị cắt đứt thì Tổng Quản đốc Eichmans mới thông báo chỉ thị mới. Dĩ
nhiên không có vấn đề nhất loạt bãi bỏ tất cả quyền lợi chính trị phạm. Mới
cầm viết thư, nhận thư và giới hạn đi lại bên trong trại thôi! Kể từ ngày 20
tháng 12 từ 6 giờ chiều là không được ra khỏi xà lim.
Để chống lại, 2 nhóm Cách mạng Xã hội và Vô chính phủ kêu gọi anh em
tình nguyện, đợi đúng 6 giờ chiều ngày cấm đầu tiên thử bước ra sân trại
coi phản ứng của nhà tù ra sao. Phản ứng có liền, tới trước 6 giờ! Không
đợi đúng giờ, Nogtyev quản đốc trại Savvatyevsky đã ra lệnh cho lính canh
xông vô sân trại nã súng vào đám người chưa vô xà lim. Ba loạt đạn 6
phạm nhân chết tại chỗ, 3 bị thương nặng.
Sáng hôm sau Tổng Quản đốc Eichmans vô trại trấn an, giải thích tất cả chỉ
là một hiểu lầm đáng tiếc (có thể vì đồng hồ chạy lẹ!). Tuy nhiên Nogtyev
bị thuyên chuyển tức khắc và các nạn nhân sẽ được tổ chức mai táng trọng
thể. Sáu nạn nhân được chôn trong nấm mộ tập thể và đây là lần cuối cùng
Bài ca tiễn bạn tù thảm tử được phép cất lên giữa vùng băng tuyết chập
chùng đảo Solovetsky. Tuy nhiên một gốc phong lớn được dựng lên với họ
tên 6 người bất hạnh khắc sâu vào lòng gỗ thay vì bia mộ không thọ được
hơn một năm! Năm 1925 nó đã bị quật xuống, vùi sâu lòng đất đến không
còn mảy may di tích.