QUẦN ĐẢO NGỤC TÙ - Trang 462

phải mặc đồ tù. Thế rồi giờ đi dạo rút xuống nửa giờ, rồi 15 phút. Cũng
đành chịu. Họ là những tù cũ, phần đông đang ở án 10 năm, 15 năm. Có
người từng tranh đấu chống chế độ tù đày từ thời tiền Cách mạng và từng
nếm mùi chiến thắng. Họ tranh đấu cốt để nới rộng chế độ ngục tù, nhưng
giờ đây chế độ càng khắc nghiệt, bóp nghẹt dần mà họ càng suy yếu thêm,
kể cả lớp đồng chí trẻ biết vô Đảng và hoạt động lén lút là thế nào cũng tàn
đời trong ngục.
Cuộc tranh đấu có quần chúng hưởng ứng đâu mà năm ấy sang năm khác
không tàn rụi trong tẻ lạnh. Quần chúng im lặng, thản nhiên. Báo chí có
nhắc đến "bọn Xã hội" thì cũng chỉ miệt thị và kêu gọi mạnh tay đào thải
bọn mà Lãnh tụ đã liệt vào hạng đối thủ nguy hiểm nhất. Còn hy vọng gì ở
đám quần chúng lâu nay không thèm tín nhiệm bầu cho người của Đảng
một lá phiếu vào Quốc hội? Sau cùng báo chí cũng không thèm nhắc nhở
đến đám người bất lực, bỏ đi, có cũng như không.
Đối với quần chúng còn tự do ở ngoài đời thì bọn đảng viên Xã hội Nga là
một thứ cũ mèm, thuộc hẳn về quá khứ. Lớp trẻ không ngờ còn sống sót
bọn Men-xơ-vích, bọn Cách mạng Xã hội! Trong khi đó họ run rẩy nằm xà
lim các trại Cải tạo, các trại Cô lập. Họ nằm suy nghĩ trong bóng tối, sau
lớp cửa sổ "đóng nút" bít bùng. Tại chủ trương sai, lãnh tụ dở? Tại chiến
lược, chiến thuật hỏng, và hành động cũng sai lạc? Rút cục chẳng được gì,
cũng bất động nằm đây và kể như tàn đời.
Nhưng dù sao ở trong tù họ cũng đã tranh đấu. Dĩ nhiên họ tranh đấu cho
chúng ta, cho những người có thể bị tù. Để cho ta thấy ở tù phải như thế
nào và nhà tù phải đối xử như thế nào. Phải chi họ chiến thắng thì mọi sự
đã khác hẳn, và chẳng cần viết Quần đảo ngục tù làm gì!
Họ thất bại. Họ bị đánh bại nên chẳng bảo vệ được thân, chẳng làm gì được
cho ta.
Phe Xã hội đã bị bao vây trong ngục tù nhưng họ trót nhận nhãn hiệu GPU
khoác cho là "chính trị phạm" để tự tách rời ra, không chịu đứng chung với
những bọn mà GPU cũng cho là hữu phái, Đảng viên Dân chủ Lập hiến
chẳng hạn là hữu phái, là bọn KR coi là "chính trị phạm"! Cũng không thể
coi là "chính trị phạm" bọn tù vì lý do tôn giáo, bọn không có lập trường tả