hữu. Chính vì sự cố tình tách rời, không chịu hoà đồng với các nhóm hữu
phái mà phe Xã hội đã vô hình trung "bật đèn xanh" cho Điều 58 Hình Luật
sau này mà chính bọn họ cũng bị nghiến nát luôn.
Do đó ngay trong tù đã có hố sâu ngăn cách các "chính trị phạm" và bọn
phản cách mạng. Cùng đau khổ ở Solovetsky mà các "chính trị phạm" Xã
hội có coi dân KR ra gì. Dĩ nhiên với bọn KR thì các đấng "chính trị phạm"
bất quá chỉ là một đám ô hợp, chia bè phái, chỉ lớn họng đòi "chế độ đặc
biệt" cãi cọ vì quyền lợi riêng trong khi cả đại khối đói khổ. Không hiểu
sao dưới thời Nga hoàng phe Xã hội tranh đấu mạnh thế mà dưới chế độ Xô
Viết bọn họ lại mềm yếu, ngoan ngoãn đến thế!
Với những thành phần mà Xã hội coi là tả phái tức các đảng viên Cộng sản
là đảng viên Trotskyite thì đến lượt phe xã hội lại là một bọn phản cách
mạng, cũng là KR như bất cứ nhóm KR nào khác! Cùng nhốt chung khám
nhưng họ đứng tách rời hẳn ra, đứng trên hẳn. Họ còn oán ghét, uất hận và
đổ tội lên đầu phe Xã hội, coi như nguồn gốc của mọi bất hạnh mà nhà tù
có thể giáng lên đầu họ.
Đó là đặc điểm của nhà tù dưới chế độ Xô Viết: dưới thời Nga hoàng các
phe nhóm chính trị đoàn kết bao nhiêu thì nay phân tán, tự cô lập bấy
nhiêu. Phe Trotskyite đứng biệt lập, không chịu đi chung với Cộng sản và
Xã hội. Phe Cộng sản – những cán bộ bị nhà nước tống giam – hoàn toàn
không tranh đấu. Không lẽ chống lại chế độ của mình, nhà tù của nhà
nước? Nhưng ở các trung tâm cô lập cũng như khám giam dài hạn, tù nhân
có Đảng vẫn bị đối xử nghiệt ngã, tệ hại hơn nhiều. Thông lệ tù Xã hội chỉ
có án là xong, không cần phải dùng áp lực cũng sẵn sàng cung khai không
giấu giếm quan điểm cá nhân. Tù Cộng sản không quan điểm cá nhân, nhà
nước muốn bắt họ nhận tội không còn cách nào khác hơn là phải làm cho
bật ra bằng được bản án tự thú.
*
Xin lưu ý điều này: mặc dù hệ thống trại cải tạo đã mọc lên như nấm khắp
nước nhưng các khám giam tù dài hạn vẫn tồn tại nguyên vẹn, với đầy đủ
truyền thống tù ngục. Hệ thống quần đảo có đóng góp nhiều và thật giá trị
