Alexandre Soljenitsyne
Quần đảo ngục tù
Phần II - Đến đi, đi đến
Những chuyến tàu đi đảo
Quần đảo nằm đâu? Nó rải rác một dọc dài cả ngàn hòn, từ eo Bering chạy
tuốt xuống vịnh Bosporus! Nó lù lù đấy nhưng vẫn là vô hình. Cũng như
những thằng dân quần đảo, đám nô lệ có trọng lượng, cũng choán một khối
lượng phải chuyển dịch từ đảo này sang đảo khác không ngừng nghỉ nhưng
chớ cho ai thấy.
Chuyển dịch bằng phương tiện gì, đi tàu nào?
Có chứ? Có bến lớn là những khám tạm, chờ di chuyển. Bến nhỏ là trạm
tiếp nhận. Chuyên chở đã có những con tàu vỏ thép nằm ngoài kè đợi
những toa xe zak cũng bọc thép chở người đến đúng ngày đúng giờ. Nếu
cần gấp rút sẽ có cả đoàn công voa chuyên chở rặt tù, đưa từ bến này tới
bến kia.
Đừng tưởng thường! Đó là cả một lịch trình sắp xếp nghiên cứu cả chục
năm dài bởi những đầu óc nhàn nhã, no đủ để tiến hành công tác sao cho
nhịp nhàng, có hệ thống. Ngày lẻ công voa Kineshma nằm chờ ở nhà ga lớn
Mạc Tư Khoa đúng 17 giờ chiều để đón tù từ các khám Butyrki, Krasnaya
Presnya, Taganka. Ngày chẵn công voa Ivanovo sẽ tới đúng 6 giờ sáng để
đón thêm người từ các khám Nerekths, Bezhetsk và Bologeye đưa đi luôn.
Công tác chuyển vận đều đặn, đúng ngày giờ như vậy, gần gụi kể như đụng
vào mắt anh vậy mà vẫn không thấy. (Thấy làm gì, nhắm mắt lại!) Cố nhiên
vì lý do an ninh bảo mật, đám tù bẩn thỉu đâu có đi chung sân ga với hành
khách. Đã có sẵn toa riêng ở tuốt xa xa, chỉ nhân viên phụ trách đường rầy
hay biết. Ở các ga nhỏ những hành lang sẽ được cấp thời dựng lên, ngăn ra
bít bùng. Người ngoài nhìn vô không thấy mà tù có muốn nghênh ngó nhìn
ra để kiếm người nhà cũng vô phương. Nhiều khi khỏi cần nhìn thấy toa xe,
cứ theo chân thằng đi trước mà đặt bước. Kẻ trước người sau dồn tới, chỉ
khựng lại chút đỉnh nếu bục lên xuống ở toa xe cao cỡ lưng chừng ngực.
Dọc hai bên hành lang kín mít đã có toán hộ tống chia nhau đứng chặn luôn
miệng hối thúc, nạt nộ: "Mau lên, gấp gấp lên chớ?" Nếu cần sẽ có những
