mùi xoa, vạt áo hay dựng trong lòng nón! Giữa thủ đô Mạc Tư Khoa mà
phải trữ thức ăn ban khai như vậy đã đau lòng. Các thầy chú giám thị còn
hối thúc trút đồ như điên, làm như sợ trễ giờ xe! Có vậy họ mới bỏ liếm láp
chỗ bắt buộc phải để dư lại chớ.
Nằm xà lim thánh đường cái gì cũng có tính cách tạm thời, vì thực tế đây
chỉ là một trạm dừng của những món hàng được gởi đi quần đảo. Chừng
Krasnaya Presnya có chỗ trống là hàng háo sẽ được đưa đi tức thời. Tuy
nhiên các con nuôi Byturki lại hơn con đẻ ở một “ưu đãi” duy nhất: Mỗi
ngày có quyền thưởng thức ba tua cháo nóng, trà nóng, dù phải cử người
đích thân xuống nhà bếp! Chẳng là các khu khác đều có thang máy, riêng
khu Thánh đường 3 tầng lầu leo thang muốn đứt hơi cho nên các thầy chú
dành cho tù quyền lo liệu lấy. Khiêng những vò lớn, nặng từ nhà bếp qua
một cái sân rộng, leo 3 tầng lầu xét ra chẳng phải công tác nhẹ nhàng
nhưng anh em nằm xà lim Thánh đường chẳng nề hà bao giờ, dù hầu hết
đều yếu đau, mất sức. Vừa có đồ ăn nón vừa có dịp đi ra ngoài trời nghênh
nóng cho đỡ buồn.
Ngoài tính cách tạm bợ, xà lim thánh đường Byturki còn có tác dụng chuẩn
bị tù vừa thành án, sửa soạn họ cho thích ưng với môi trường mới là khám
tạm dọc đường và trại Cải tạo sau này. Nằm đây tù có dịp tự điều chỉnh con
người để nhận ra rằng bản án vừa giáng xuống là bản án thật, chẳng trò
chơi chút nào, và thân phận thằng tù nó đau khổ, nhục nhã cũng đành phải
chấp nhận. Trong cuộc đời tù tội muốn đạt tới mức đó chẳng phải dễ!
Đời sống tạm bợ ở đây còn nổi bật ở những di chuyển thường trực, tù đến
tù đi hoài hoài bất kể ngày đêm, gần như lúc nào cũng có người đi lại ngoài
hành lang và ở lối đi trong xà lim. Kết quả là luôn luôn có những mặt mới.
Ở xà lim điều tra, tù giam gần nhau lâu ngày hoá quen thuộc, thân thiết như
gia đình nhưng ở khu Thánh đường ít ai nằm cạnh ai đến quá 3 ngày. Tình
cờ gặp một nhân vật là phải săn đón, hỏi chuyện ngay. Chần chờ là nhiều
khi không bao giờ còn cơ hội gặp gỡ nữa.
Tôi đã bỏ lỡ dịp tìm hiểu một nhân vật đặc biệt là thợ máy xe hơi
Melvedev. Vừa gặp hắn tôi đã nhớ ngay ra vụ Hoàng đế Mikhail! Hắn cũng
bị kẹt vì tòng phạm, một trong những người đầu tiên được nghe đọc bản