Rõ ràng, những hệ quả của thành tựu to lớn trong việc đấu tranh với tỷ lệ
tử vong ở trẻ em sẽ còn làm cho các nước đang phát triển đau đầu trong 30
năm - từ nay cho đến 2010.
Tình thế tiến thoái lưỡng nan của nước Nga
Trong thế giới của sự biến đổi dân số, vị trí của Liên bang Xô Viết là duy
nhất, bởi ở khu vực thuộc châu Âu của mình, nó là nước phát triển, nhưng
ở khu vực châu Á của mình, nó lại là nước đang phát triển. Cơ cấu dân số
hoàn toàn trái ngược này của Liên bang Xô Viết đã giúp nó vượt qua được
thế kỷ này trong khi vẫn nợ nần trầm trọng.
Nga là một trong những đế chế của thế kỷ XIX vẫn còn tồn tại. Nó là
nước duy nhất có đường biên giới nhân khẩu học của cả các nước phát triển
lẫn các nước không phát triển. Ngày nay, phần lãnh thổ Nga thuộc châu Âu
là khu vực có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới. Nó không trải qua thời kỳ “bùng
nổ trẻ em”, và do đó, không giống như các nước thuộc khu vực phía Tây
khác, nó không có được nguồn cung lao động trẻ dồi dào. Tuy nhiên, Nga
cũng trải qua sự biến đổi lớn về vấn đề giáo dục như ở các nước phương
Tây; và cũng như phương Tây, tuổi thọ trung bình của người dân Nga tăng
lên đáng kể. Đến nay, người Nga được coi là có tuổi thọ cao nhất thế giới.
Nhưng vấn đề thật sự của người Nga là họ không có đủ lực lượng thanh
niên để tiếp tục nối dõi những thế hệ trước đó. Bất kỳ một người nào khi
đến nước Nga cũng đều phản ánh về tình trạng thiếu hụt lực lượng thanh
niên trẻ, khỏe mạnh ở đây.
Trong khi đó, nước Nga tại khu vực châu Âu lại phải đối mặt với một
vấn đề nan giải hơn rất nhiều, đó là vấn đề nguồn lực lao động thiếu năng
suất tại các trang trại. Trang trại tập thể đã trở thành những tổ chức lớn.
Trong khi đó, những người có khả năng, có trình độ và hoài bão thì đều đã
đến thành phố từ trước đó. Những người còn lại đều là những người thiếu
sức lao động hiệu quả, bị cấm cản bởi một hệ thống “tập thể”, nhưng lại
