được trả cho một khoản lương thấp đủ để sống miễn là họ đồng ý tiếp tục ở
lại trang trại. Việc hủy bỏ các trang trại tập thể và chuyển đổi chúng thành
những trang trại gia đình lớn, sản xuất mang tính thị trường - hình thức
mang tính hiệu quả duy nhất của nền nông nghiệp Nga dưới điều kiện công
nghệ hiện đại - là điều không thể, và nó đòi hỏi phải lật đổ chế độ và cách
thức quản lý hiện hành. Hơn nữa, những người Nga có trình độ không sẵn
lòng làm những công việc chân tay như những người có trình độ tại các
quốc gia khác.
Người Nga đã lường trước được sự sụt giảm dân số của nước mình như
trong thời kỳ đầu những năm 1970, đã cố gắng thực hiện một sự thay đổi
lớn về chính sách. Từ những năm 1920, khi Stalin lên nắm chính quyền,
nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào Nga bị chặn đứng hoàn toàn, phần lớn là
do nỗi lo sợ của các nhà lãnh đạo, rằng các kỹ thuật gia cũng như những “ô
uế” hệ tư tưởng mà những người này sẽ mang đến - hệ quả của sự tự hào
dân tộc của Stalin. Nhưng từ năm 1970, Liên bang Xô Viết đã đẩy mạnh
quá trình “thâm nhập” của các nhà máy sản xuất hàng hóa tư bản, hầu hết
chúng đều mang tính tự động hóa cao, và có liên kết với các công ty lớn tại
“thế giới tư bản”, chẳng hạn như Fiat: nhà máy sản xuất ôtô, xe tải, công cụ
máy móc hạng nặng và tàu thủy. Để thực hiện điều này, Liên bang Xô Viết
và các nước thuộc hệ thống liên bang đã phải rơi vào cảnh vay nợ nặng nề
các nước thuộc khối tư bản chủ nghĩa, đây là điều mà Liên bang Xô Viết
luôn cố gắng tránh mắc phải, bởi họ coi đó là một sai lầm nghiêm trọng, đi
ngược lại với đường hướng của chủ nghĩa Mác xít.
Tuy nhiên, nỗ lực nhằm ngăn chặn hậu quả của những vấn đề nhân khẩu
học này đã thất bại hoàn toàn. Thậm chí ngay cả khi một số nhà máy vẫn
tiếp tục dòng chảy của mình - và tất nhiên, phần lớn các nhà máy này vẫn
mới chỉ đang trong giai đoạn “kế hoạch” dù có được những nguồn vốn đầu
tư khổng lồ - thì chúng cũng vẫn có xu hướng sử dụng nhân công thay vì tự
động hóa hoàn toàn. Trên thực tế, những nhà máy này đòi hỏi rất nhiều loại
hình lao động, có thể kể tên như: công nhân bảo trì có chuyên môn, quản
