Nhưng trong hơn 100 năm trở lại đây, kể từ năm 1880, nền thương mại
quốc tế về cơ bản đã chuyển đổi do sự trao đổi hàng hóa ngày càng tập
trung vào các sản phẩm cạnh tranh và các tài sản đầu tư. Một ví dụ điển
hình là các hãng trong ngành công nghiệp hóa chất vừa cung cấp cho nhau
vừa cạnh tranh lẫn nhau. Còn Thụy Sĩ thì với dân số trên 5 triệu lại tiêu thụ
sản phẩm của Mỹ cao hơn rất nhiều so với Ấn Độ với số dân gấp 100 lần.
Bởi vì, với việc gia tăng công nghiệp hóa, một quốc gia có thể tìm được
ngày càng nhiều hơn bạn hàng từ các nước công nghiệp hóa.
Trên thực tế, chúng ta đang tiếp cận một thời kỳ của nền thương mại liên
kết có ý nghĩa tương tự sự phân công sản xuất. Các nhà kinh tế học, các nhà
lý luận và các nhà chính trị cho đến nay phải đối mặt với hiện tượng này
một cách lạ lẫm, bởi các quan niệm và thước đo hiện thời đã không đủ. Do
vậy mà một nhân viên thống kê của chính phủ đã ghi nhận việc bán da khỏi
Mỹ là “xuất khẩu” và việc mua những đôi giày là “nhập khẩu” mà không
cần thiết lập một sự liên kết nào giữa hai con số này. Cũng như vậy, người
chăn nuôi bò ở Mỹ hoàn toàn không nhận thức được một thực tế là nguồn
sinh sống của họ lại phụ thuộc vào việc bán “giày nước ngoài” trên thị
trường Mỹ. Người ta không nhận thấy được những mối liên hệ này. Do vậy
mà người nuôi bò trên những cánh đồng mênh mông không thể hiểu được
rằng cuộc đấu tranh của công đoàn công nhân ngành giày hoặc của các nhà
sản xuất giày chống lại việc “nhập khẩu nước ngoài rẻ mạt” về cơ bản là
chống lại việc xuất khẩu da của chính nước Mỹ, mà việc xuất khẩu này lại
cần thiết cho sự tồn tại của họ.
Một trong những sản phẩm thành công nhất của việc phân công sản xuất
quốc tế được thể hiện trong ngành công nghiệp ôtô là “Ford Fiesta”. Do sự
phản đối của nhà nước và công đoàn, nó không còn được bán ở Mỹ - mặc
dù nó tiêu thụ rất ít xăng và tạo ra rất ít khí thải. Xe hơi hiệu quốc tế này ra
đời như sau: dự án và các chỉ dẫn về thiết kế xuất phát từ Mỹ, mẫu, động cơ
