CHƯƠNG
3
B
a tôi bị bắt đi làm phu xây dựng đồn Cầu ở Hồ xá. Mạ tôi khóc lóc lăn
lộn nài nỉ ông nội “mần cách chi đó cứu được chồng con về”. Ông nội
thương con trai vợ dại con thơ bán hết mấy mẫu ruộng tốt ôm tiền đi chuộc
con.
Ba tôi về lại khăn gói quả mướp đi làm ăn xa với mấy người bạn trong
làng. Mỗi lần về qua nhà, ngoài ít đồng dúi cho vợ mua gạo nuôi con, ba tôi
thường có chuyện kể cho cả nhà nghe. Một lần ông kể chuyện ông Kè cho
mạ con tôi nghe. Không biết ông Kè tham gia phong trào Việt Minh từ lúc
nào, chỉ biết khi giặc Pháp đổ bộ vào Quảng Bình thì ông đã có mặt trong
chiến khu Rào đá, bến Tiêm Nước đắng dưới chân núi Thần đinh. Ông Kè
trước đây làm nghề dạy học, rồi theo Việt Minh, gửi đứa con gái sang bà
ngoại ở. Mạ vợ ông Kè là bà Nụ ở xóm Cừ. Bà Nụ nhận với ông Kè sẽ nuôi
cháu Thắng chu toàn cẩn thận.
Quan quân trên đồn theo bọn chỉ điểm, ba bốn ngày lại mở một đợt càn
quét về làng tìm dấu vết ông Kè. Nhưng chúng hăm hở lúc đi bao nhiêu thì
ê chề rã rượi lúc về bấy nhiêu, ông Kè vẫn xuất quỷ nhập thần, tuyệt vô âm
tín. Quan đồn lệnh cho hương lý trong làng phải rình rập, nếu thấy bóng
dáng ông Kè về làng là phải bắt ngay cho bằng được. Mà thực ra, đâu chỉ
có ông Kè, ở làng này bất kỳ ai theo Việt Minh chúng đều lùng sục, tìm bắt
gắt gao. Chúng bắt được ai thì tra khảo, đánh đập thừa sống thiếu chết. Đã
có lần chúng bắt được một cán bộ Việt Minh, liền dong về làng, lùa cả làng
ra chứng kiến chúng tra khảo, đánh đập người này. Lần ấy, cả làng ai cũng
khóc, mà phải khóc vụng khóc thầm, khóc mà để quan đồn biết thì coi
chừng… mạ tôi kể lại chuyện bữa đó, ba tôi vừa đi làm xa về, biết lính đồn
đang đi từng nhà bắt dân chúng ra xem chúng tra khảo Việt Minh, ba tôi vội
chui xuống hầm trốn. “Mạ mi không tránh được thì phải đi, cứ nói tui
