Hiểu lý thuyết kinh tế là điều quan trọng, nhưng quan trọng không kém
là phải biết cách áp dụng chúng và kết hợp với điều gì và trong những tình
huống nào. Tỷ lệ tăng trưởng của một nền kinh tế là tích của nhiều thừa số,
và mối tương quan giữa các thừa số này sẽ chuyển dịch theo thời gian, khi
một quốc gia trở nên thịnh vượng hơn và khi các điều kiện toàn cầu thay
đổi. Hầu hết các nhà dự báo chính thống hiểu rõ điều này, nhưng đều đưa ra
các hệ thống phức tạp đến mụ mẫm. Các tổ chức như Ngân hàng Thế giới và
IMF xét hàng chục đến hàng trăm hệ số tác động có ý nghĩa về mặt thống kê
đối với sự tăng trưởng, gồm mọi thứ từ tỷ lệ sinh viên theo học ngành luật
cho đến “mức độ chia tách chủng tộc – ngôn ngữ”, và việc liệu nước đang
xét đến có là cựu thuộc địa của Tây Ban Nha hay không.
Các nhà dự báo thực tiễn cần phải loại bỏ dữ liệu không hướng về
tương lai, không đáng tin cậy và không cập nhật. Người dân ở các nước phát
triển, vốn lo lắng về tình trạng quá tải thông tin, có thể ngạc nhiên về sự gian
nan ở các nước đang phát triển để có được thông tin hiện hành xác đáng về
các vấn đề cơ bản như quy mô của nền kinh tế và về việc những con số này
đã bị chỉnh sửa sai lệch ra sao. Đầu năm 2014 Nigeria công bố số liệu GDP
chính thức là 500 tỷ đô-la, gần như tăng gấp đôi quy mô của nền kinh tế chỉ
sau một đêm. Sự chuyển biến này chẳng thu hút được bao nhiêu chú ý, bởi
những người quan sát các thị trường mới nổi đều ít nhiều vô cảm với các tấn
tuồng về thống kê. Chỉ một năm trước đó, Ghana đã công bố một số liệu sửa
đổi lớn ngang ngửa, tự biến mình từ một nước nghèo thành một quốc gia
trung bình. Bình luận về các sửa đổi thường xuyên của cục thống kê Ấn Độ
với số liệu kinh tế chính thức, cựu Thống đốc ngân hàng trung ương Y. V.
Reddy có lần bông đùa với tôi rằng trong khi tương lai bao giờ cũng bất
định, ở Ấn Độ, ngay cả quá khứ cũng không đáng tin.
Số liệu xuất phát từ các nước mới nổi có độ linh hoạt lạ thường và có
cách biến ảo để đáp ứng lợi ích của những đấu thủ lớn. Ở Trung Quốc, các
nhà phân tích hoài nghi về số liệu tăng trưởng GDP chính thức đã thử đối
chiếu chúng với các chỉ số khác, như lưu lượng hàng hóa và điện năng tiêu
thụ. Cách phối kiểm đó có thể khá đáng tin cậy, chỉ có điều năm 2015 có tin
cho biết giới chức đã chỉ thị cho các nhà phát triển địa ốc bật đèn sáng ngay
