nắm vấn đề rồi”, Kahneman trả lời. “Ở Trung Quốc, robot sắp xuất hiện
đúng lúc” để cứu nước này khỏi tình trạng giảm dân số.
Trong tương lai, các kinh tế gia có thể xem sự tăng trưởng tổng số
robot lao động như một dấu hiệu tích cực đối với tăng trưởng kinh tế, như
cách ngày nay họ phân tích sự tăng trưởng dân số trong độ tuổi lao động.
Cho dù có chủ đích hay tình cờ đầy may mắn, nhiều nước có dân số đang
già đi nhanh nhất cũng là các nước có quần thể robot lớn nhất. Theo Liên
đoàn Quốc tế về Robot, mật độ robot cao nhất trên thế giới là tại Hàn Quốc,
mà vào 2013 đã có 437 robot công nghiệp trên 10.000 nhân viên, tiếp theo là
Nhật với 323, và Đức với 282. Trung Quốc cách xa phía sau với chỉ 14,
nhưng yếu tố lạc quan – vốn là điều đang gây tranh cãi – là nước này cũng
có quần thể robot phát triển nhanh nhất thế giới, tăng thêm 36.000 trong năm
2013.
Tôi lạc quan về máy móc tự động trong môi trường làm việc vì tôi tin
rằng các quy luật chi phối thế giới kinh tế cũng tương tự như các quy luật
chi phối thế giới vật chất, mà trong đó không có gì mất đi, chẳng có gì sinh
ra, và tất cả mọi thứ đều được chuyển hóa. Hơn 20 năm qua, như đơn vị tư
vấn McKinsey đã chỉ ra, khoảng một phần ba số việc làm mới được tạo ra ở
Mỹ là loại công việc trước đó không có, hoặc hầu như không có, 25 năm về
trước. Trong bước chuyển hóa tiếp theo của môi trường làm việc, con người
hầu như sẽ thay thế những công việc bị mất vào tay robot và trí tuệ nhân tạo
bằng những công việc mới, mà chúng ta chưa tưởng tượng được.
Huy động toàn lực
Khi tác động kinh tế của sự suy giảm dân số diễn ra, một số nhà phân
tích sẽ lập luận rằng cách phản ứng khôn ngoan với đà tăng trưởng dân số
chậm lại là chớ phản ứng. Đó là luận điểm của nhiều người ở Nhật Bản, nơi
mà sự lão hóa nhanh chóng của dân số đã được nhìn thấy ngay từ những
năm 1960, khi tỷ lệ sinh lần đầu tiên giảm xuống dưới mức thay thế. Quan
niệm không hành động cho rằng tác động kinh tế của sự suy giảm dân số
không quan trọng, nếu nó không hạ thấp thu nhập bình quân đầu người.
Nhưng thật khó để bất cứ nước nào để giữ được quan niệm đó. Thực tế cạnh
