cách khác sẽ thay đổi. Điều chắc chắn duy nhất là sự thay đổi, cả về trong
mỗi độ tuổi hay trong mỗi cá nhân. Nhà tâm lý học từ Đại học Illinois
Brent W. Roberts chuyên nghiên cứu về phát triển nhân cách. Ông và một
nhà tâm lý học khác đã tổng hợp kết quả của 92 nghiên cứu và tiết lộ rằng
một số đặc điểm tính cách thay đổi qua thời gian theo những cách khá dễ
đoán. Người lớn có xu hướng trở nên dễ đồng ý hơn, có lương tâm hơn, ổn
định hơn về mặt cảm xúc và ít bị kích thích thần kinh theo tuổi tác, nhưng ít
cởi mở hơn để trải nghiệm. Ở tuổi trung niên, người lớn tỏ ra chuyên chú
và thận trọng hơn và ít tò mò, cởi mở và sáng tạo hơn
1
. Những thay đổi có
tác động được nhiều người biết đến, giống như thực tế rằng người lớn nói
chung trở nên ít có khả năng phạm tội bạo lực theo tuổi tác, và có thể có
khả năng tạo mối quan hệ ổn định. Những sự thay đổi trong tính cách quan
trọng nhất xảy ra giữa độ tuổi 18 và cuối độ tuổi 20, vì vậy chuyên môn
hóa sớm là nhiệm vụ dự đoán phẩm chất phù hợp cho một con người vốn
chưa hề tồn tại. Nó có thể hiệu quả, nhưng nó cũng dẫn đến bất lợi hơn thế.
Ngoài ra, trong khi việc thay đổi tính cách chậm lại, nó không dừng lại ở
mọi lứa tuổi. Đôi khi nó có thể thực sự xảy ra ngay lập tức.
1
. Đối với khuynh hướng thống kê, mối tương quan cho một đặc điểm
tính cách cụ thể giữa giai đoạn tuổi teen của một cá nhân và giai đoạn già
hơn của cá nhân đó thường vào khoảng 0,2 đến 0,3, tức là khá vừa phải
(giả sử không có lỗi đo ngẫu nhiên, tương quan 1,0 sẽ có nghĩa là đặc điểm
tính cách hoàn toàn không thay đổi so với các bạn cùng lứa tuổi.) “Rõ
ràng là chúng ta không phải là một người khi ở tuổi 75 so với ở tuổi tuổ
15”, Roberts nói với tôi, nhưng “có những dấu vết có thể nhận biết được”.
Nhờ YouTube, “thí nghiệm kẹo dẻo” có thể trở thành thí nghiệm khoa
học nổi tiếng nhất trên thế giới. Đó thực sự là một loạt các thí nghiệm bắt
đầu từ những năm 1960. Tiền đề ban đầu rất đơn giản: Người làm thí
nghiệm đặt kẹo dẻo (hoặc bánh quy, hoặc bánh quy xoắn) trước một học
sinh mầm non; trước khi rời đi, người làm thí nghiệm nói với đứa trẻ rằng
nếu có thể đợi cho đến khi người làm thí nghiệm quay trở lại, bé sẽ nhận
được kẹo dẻo đó và thêm một chiếc nữa. Nếu đứa trẻ không thể chờ đợi, nó
