thông tin từ nhiều quan điểm đa dạng khác nhau, và chấp nhận những nhận
định mơ hồ và có khi mâu thuẫn nhau”, Tetlock viết. Trong khi nhím đại
diện cho việc chuyên môn hóa, cáo lại vùng vẫy bên ngoài một lĩnh vực
hoặc lý thuyết duy nhất và là biểu tượng cho sự hiểu biết rộng.
Thật đáng kinh ngạc, những chuyên gia nhím tỏ ra kém cỏi khi đưa ra
những dự đoán dài hạn ngay cả với lĩnh vực chuyên môn của họ. Khi có
nhiều uy tín và kinh nghiệm trong ngành hơn, dự báo của họ lại trở nên tệ
hơn. Càng có nhiều thông tin, họ lại càng dễ nhào nặn bất kỳ câu chuyện
nào cho phù hợp với thế giới quan của họ. Điều này đã mang lại cho những
chuyên gia nhím một lợi thế dễ thấy. Xem xét mọi sự việc trên thế giới
thông qua lăng kính quen thuộc giúp họ dễ dàng xây dựng nên những câu
chuyện hấp dẫn về bất cứ điều gì đã xảy ra, và họ có thể kể lại những câu
chuyện với góc nhìn chuyên gia đầy uy tín. Nói cách khác, sự xuất hiện của
họ làm nên những chương trình tivi rất cuốn hút.
_____
Tetlock rõ ràng là một “con cáo”. Ông là giáo sư tại Đại học Penn, và
khi đến thăm nhà ông ở Philadelphia, tôi bị cuốn vào một cuộc trò chuyện
ngẫu nhiên về chính trị mà ông đang bàn luận với các đồng nghiệp, bao
gồm cả vợ và cộng tác viên của ông- Barbara Mellers, cũng là một nhà tâm
lý học và học giả nổi tiếng về lĩnh vực ra quyết định. Tetlock bắt đầu với
một quan điểm, sau đó tự hỏi chính mình và thay đổi hẳn ý kiến. Ông rút ra
những nhận định dựa trên kinh tế, khoa học chính trị, và lịch sử để đưa ra
một quan điểm nhanh chóng về một cuộc tranh luận đang diễn ra trong tâm
lý học. Sau đó ông dừng ngay lập tức và nhấn mạnh: “Nhưng nếu những gì
bạn suy nghĩ về bản chất con người rất khác với nhận định của bạn về cấu
trúc của một xã hội tốt đẹp, bạn sẽ thấy điều này hoàn toàn khác”. Khi ai đó
đưa ra một ý tưởng mới trong cuộc trò chuyện, ông nhanh chóng đề xuất:
“Mọi người cứ mạnh dạn phát biểu để đưa ra quan điểm của mình nhé”, và
như thế ông liên tục đưa ra các góc nhìn từ các chuyên ngành khác nhau
hoặc từ các quan điểm chính trị và tình cảm khác biệt. Ông thử nghiệm
