với tôi có một lần hiếm hoi có một người nói: “Xem ra anh hết sức hăng hái
với việc này nhưng tôi chẳng hiểu lý do, hãy giải thích đi; thế mà họ vẫn
không thấy phiền lòng”. Họ không tìm kiếm sự đồng thuận trong nhóm mà
thật ra họ theo đuổi việc tổng hợp các quan điểm, rất nhiều các quan điểm.
Tetlock mô tả những người dự đoán tốt nhất với một hình ảnh khá kỳ dị là
‘những con cáo với đôi mắt chuồn chuồn’. Đôi mắt của chuồn chuồn gồm
hàng chục ngàn thấu kính, mỗi cái là một góc nhìn khác nhau, sau đó được
tổng hợp trong não của chuồn chuồn.
Tôi có dịp quan sát cuộc thảo luận của một nhóm các nhà dự báo đang
cố gắng dự đoán tỷ giá hối đoái cao nhất giữa đô-la Mỹ và đồng hryvnia
của Ucraina trong một ngày ở một giai đoạn cực kỳ biến động vào năm
2014. Nó sẽ nhỏ hơn 10, hay nằm từ 10 đến 13 hay lớn hơn 13? Cuộc thảo
luận bắt đầu khi một thành viên trong nhóm đưa ra dự đoán xác suất cho
mỗi trong ba khả năng, và chia sẻ thông tin từ một bài báo trên tờ
Economist. Một thành viên khác trong đội tham gia ý kiến khi dẫn lại một
đường link trên trang Bloomberg và trình bày các dữ liệu lịch sử trên mạng,
cũng như đưa ra ba dự đoán xác suất khác nhau, trong đó nghiên về khả
năng “nằm giữa 10 và 13”. Thành viên thứ ba đồng ý với quan điểm của
người thứ hai. Thành viên thứ tư chia sẻ về tình trạng tài chính bi đát của
Ukraina. Thành viên thứ năm đề cập đến các vấn đề rộng hơn liên quan đến
việc tỷ giá hối đoái thay đổi hay giữ nguyên trong bối cảnh xảy ra các sự
kiện trên thế giới. Sau đó người thành viên bắt đầu cuộc thảo luận đăng lại
ý kiến của mình. Anh ấy cảm thấy những lập luận trước đó rất thuyết phục
và thay đổi dự đoán, nhưng vẫn nghĩ rằng mọi người đang dự đoán hơi quá
xác suất xảy ra của “điểm lớn hơn 13”. Họ tiếp tục chia sẻ thông tin, tranh
luận với nhau và cập nhật dự đoán của mình. Hai ngày sau đó, một thành
viên trong nhóm có chuyên môn về tài chính thấy rằng đồng hryvnia vẫn
rất vững vàng dù đã xảy ra nhiều sự việc mà anh nghĩ chắc chắn sẽ làm nó
suy yếu. Anh ấy tham gia ý kiến và thông báo cho các đồng đội của mình
rằng điều này hoàn toàn trái ngược với những gì anh ấy mong đợi, và họ
nên coi đó là một dấu hiệu cho thấy kiến thức của anh có sai sót. Trái
ngược với các chính trị gia, hầu hết những người dự đoán lão luyện thay
