Chương 2
Một thế giới còn nhiều bất định
T
HỊ TRẤN DUNEDIN nằm trên một bán đảo trập trùng đồi núi
nhô ra ở phía nam Thái Bình Dương trên đảo Nam của New Zealand.
Bán đảo này nổi tiếng với chim cánh cụt mắt vàng, con đường dân
sinh dốc nhất thế giới là niềm tự hào của thị trấn này. Ở đây còn có
Đại học Otago – đại học lâu đời nhất ở New Zealand, và là nơi làm
việc của James Flynn, một giáo sư nghiên cứu chính trị từng thay đổi
quan điểm về tư duy của các nhà tâm lý học.
Năm 1981, ông bắt tay vào nghiên cứu sau khi bị cuốn hút bởi một
báo cáo về chỉ số IQ của lính Mỹ trong Thế Chiến I và II công bố 30 năm
trước. Báo cáo chỉ ra rằng những người lính trong Thế Chiến II có chỉ số
thông minh cao hơn rất nhiều. Nếu một người lính trong Thế Chiến I có thể
đạt được điểm số trung bình so với các đồng đội của mình – tức thuộc
nhóm phân vị
1
50 – thì chỉ số của họ chỉ tương ứng với phân vị 22 khi so
sánh với những người lính trong Thế Chiến II. Flynn tự hỏi liệu rằng dân
thường cũng có sự cải thiện tương tự chăng. “Tôi cho rằng, nếu chỉ số IQ
từng được cải thiện ở một nơi nào đó,” ông ấy nói với tôi, “thì điều đó ắt đã
xảy ra khắp mọi nơi rồi.” Nếu ông ấy đúng, các nhà tâm lý học đã bỏ lỡ
một điều vô cùng lớn lao ngay trước mắt mình.
1
. Percentile: phân vị, dùng để phân vị trí, phân chất lượng, đẳng cấp.
Con số càng cao thì càng thể hiện vị trí cao, chất lượng cao, đẳng cấp cao,
với 99 là số cao nhất và 1 là số thấp nhất. (ND)
Flynn viết thư cho các nhà nghiên cứu ở các nước khác để hỏi han về
những dữ liệu liên quan. Một ngày thứ Bảy u ám của tháng 11 năm 1984,
ông tìm thấy một lá thư trong hộp thư ở trường đại học. Lá thư đến từ một
nhà nghiên cứu người Hà Lan cung cấp chỉ số IQ của nam giới trẻ tuổi
