thời Sài Gòn, một thành phố luôn có những người trăn trở cải tiến để cuộc
sống tiện nghi hơn, bằng kiến thức và lòng nhiệt tâm của mình.
“BÚP BÊ VĂN HÓA” CỦA BÀ TRÙNG QUANG
Đầu thập niên 1960, khách nước ngoài đến Sài Gòn được giới thiệu một
loại búp bê bằng vải lụa tinh tế và mềm mại, chế tác rất đẹp, không thua loại
búp bê Geisha, búp bê Hina của Nhật Bản thường bày bán ở cố đô Kyoto.
Tuy không có trang phục lộng lẫy như búp bê Nhật, loại búp bê này thể hiện
dáng vóc của thiếu nữ Việt Nam, mảnh dẻ và thon thả trong những tà áo dài
lụa, gấm và áo tứ thân. Nét mặt của các cô búp bê khá biểu cảm, tay chân
uyển chuyển và dáng đứng mềm mại. Khách quốc tế thường mua nhiều búp
bê loại này mang về làm quà.
“Búp bê văn hóa”, đó là tên gọi của loại búp bê nói trên với hàm ý đây sẽ
là loại búp bê dùng để giao lưu văn hóa, để người mua hiểu thêm về đời
sống tinh thần của người Việt qua trang phục và dáng vóc của thiếu nữ Việt
từng thời kỳ khác nhau. Tác giả của loại búp bê này là bà Trùng Quang, một
phụ nữ từng nổi tiếng ở Hà Nội thập niên 1940 vì thường xuyên làm công
tác xã hội và sáng lập trường nội trợ Việt Nữ tại Hà Nội với mục đích đào
tạo người phụ nữ toàn diện. Trường có dạy ngoại ngữ, âm nhạc, làm bánh,
nấu ăn, thêu may.
Năm 1955, bà Trùng Quang vào Sài Gòn sinh sống. Bà lại lập ra trường
Nữ công Phương Chính dạy nghề và dạy chữ Việt cho phụ nữ tại Sài Gòn.
Các chứng chỉ tốt nghiệp của trường Nữ công Phương Chính được nhiều
quốc gia ở Âu châu như Pháp, Đức, Anh công nhận. Năm 1956, muốn học
hỏi Nhật Bản là một nước châu Á đang phát triển mạnh mẽ, bà tự túc sang
Nhật quan sát đời sống phụ nữ Nhật, học nghề in offsette màu và học ngoại
ngữ. Bà còn học cắm hoa và nhất là học chuyên sâu nghề làm búp bê. Sau
ba năm học, bà về nước và bắt đầu bắt tay vào việc sản xuất búp bê từ năm
1959. Kỹ thuật bà học từ người Nhật, vốn kỹ lưỡng và tinh tế trong sản xuất,
chế tạo. Nhưng búp bê của bà là búp bê Việt Nam, với dáng hình thiếu nữ
Việt mang vẻ đẹp đằm thắm dịu dàng mà bà luôn tự hào. Bà muốn loại búp
bê này phải thể hiện cho được vẻ đẹp đó.
