Cộng sản.
- Tôi chưa phải đi tẩy não, tôi cũng chưa đọc quyển sách nào của
Cộng sản từ sau biến cố 30 tháng 4. Giá sách của tôi bây giờ chỉ có khoa
học và kỹ thuật. Ngay cả trước đây tôi với Cha cũng chống Cộng bởi những
lý do khác nhau, ngồi tù với những tội khác nhau, nhận thức lịch sử khác
nhau, phấn đấu cho những hy vọng khác nhau... Cuối cùng thì tất cả chúng
ta đều bị lịch sử gạt ra lề đường.
- Bây giờ ông còn tiếp tục chống Cộng nữa không?
- Nếu Cha không coi đây là câu hỏi có tính chất khiêu khích thì tôi xin
đặt lại cho cha chính câu hỏi ấy! "Ra câu đối dễ, đối câu đối khó, mời tiên
sinh đối trước"1 (Dùng từ câu: "Xuất đối dị, đối đối nan, thỉnh tiên sinh tiên
đối" của Trạng Mạc Đĩnh Chi khi gặp viên quan Tàu ra câu đối "Qúa quan
từ, quan quan bế, nguyện quá khách quá quan").
Cha Trinh cười và không trực diện trả lời câu lỏi của chính mình đặt
ra:
- Tình hình của chúng ta thật đáng buồn, nhưng chính quyền cộng sản
cũng đang đứng trước những hiểm họa mới. Người bạn đồng minh khổng
lồ của họ thực chất là đã tuyên chiến với họ. Nội tình của họ cng không
yên. Cựu Uỷ viên Bộ Chính trị Hoàng Văn Hoan đào tẩu. Kinh tế khó
khăn, tài chính khô kiệt, vật tư khan hiếm. Họ không đủ sức điều hành một
nền sản xuất hữu hiệu. Cuộc bao vây kinh tế, cấm vận thương mại sẽ dẫn
họ đến bước sụp đổ. Có những thực thể bền vững chống đỡ được mọi ngoại
lực rất mạnh, nhưng lại rạn nứt bởi những nội lực nhỏ bé hơn nhiều. Đó là
sự lão hóa, sự phân hủy tiệm tiến, sự tự hoại.
- Phần nhận xét tình hình của Cha có nhiều điểm đúng. Các thí dụ Cha
nêu ra cũng khá thú vị. Nhưng phần kết luận, phần tiên đoán tương lai thì
không có sức thuyết phục. Trong quá khứ những người Cộng sản đã từng
