Cần chú ý rằng động mạch và tĩnh mạch được phân biệt bởi hướng đi của máu
trong mạch chứ không phải là tính chất của máu trong mạch. Tất cả các động
mạch mang máu từ tim đến các mao mạch còn tĩnh mạch đưa máu từ mao
mạch trở về tim. Trường hợp ngoại lệ là tĩnh mạch của gan, mang máu từ mạng
mao mạch trong hệ tiêu hóa đến mạng mao mạch trong gan. Dòng máu từ gan
qua tĩnh mạch gan để đưa máu về tim.
Hệ thống tim mạch ở các động vật có xương sống khác nhau có thể có cấu
tạo sai khác với sơ đồ chung và tùy thuộc vào hiệu suất trao đổi chất của cơ thể
nói chung. Nói chung, động vật có hiệu suất trao đổi cao sẽ có hệ tuần hoàn
phức tạp hơn và có tim hoạt động khỏe hơn so với động vật có trao đổi chất
thấp. Tương tự, trong cơ thể động vật, sự phức tạp về cấu tạo và số lượng mạch
máu trong từng cơ quan là tương ứng với nhu cầu về trao đổi chất của cở quan
đó. Có lẽ sự sai khác cơ bản trong sự thích nghi của hệ tim mạch giữa các động
vật là có liên quan đến sự hô hấp bằng mang của các động vật ở nước so với sự
hô hấp bằng phổi của các động vật sống trên cạn (hình 2.10).
- Hệ tuần hoàn ở cá: Tim có hai ngăn là tâm thất và tâm nhĩ. Hệ mạch chỉ có
một vòng đơn giản.
- Hệ tuần hoàn ở lưỡng cư: Tim có ba ngăn gồm hai tâm nhĩ và một tâm thất
chung. Hệ mạch có 2 vòng tuần hoàn. Tâm thất chứa máu pha (máu giàu O2 và
máu nghèo O2).
- Hệ tuần hoàn ở bò sát: Thằn lằn, rắn, rùa có tim ba ngăn. Tuy nhiên, tâm
thất đã có vách ngăn (một phần) để giảm thiểu máu pha. Chỉ riêng cá sấu có
vách ngăn tim thành 2 tâm thất tách biệt.
- Hệ tuần hoàn ở chim và động vật có vú: Tim 4 ngăn, và có vách ngăn ngăn
cách hoàn toàn máu giàu O2 và máu nghèo O2.
