axetilcolin liên kết với thụ quan của kênh thụ quan có cổng trong tế bào cơ,
gây nên điện thế hưng phấn sau xinap theo cách truyền thông tin trực tiếp. Chất
nicotin cũng liên kết với các thụ quan như thế có trong thần kinh ngoại biên và
một phần của thần kinh trung ương. Hiệu ứng sinh lý và tâm lý của nicotin là
do nó có khả năng liên kết với thụ quan của axetilcolin. Trong cơ tim của động
vật có xương sống, axetilcolin được tiết ra từ nơron phó giao cảm làm hoạt hóa
protein G, gây nên 2 hiệu ứng: ức chế enzym adenylxyclaza và mở các kênh
K+ trên màng tế bào cơ. cả 2 hiệu ứng này làm giảm sức co và tần số co của
các tế bào cơ tim.
+ Dẫn xuất của các axit amin: Các chất trung gian này thường gây tác động
dẫn truyền gián tiếp qua xinap, chủ yếu đối với hệ thần kinh trung ương. Tuy
nhiên, norepinephrin cũng có tác động đối với hệ thần kinh ngoại biên.
Dopamin và serotonin được tiết ra ở nhiều vị trí trong não và tác động lên giấc
ngủ, tính khí, sự tập trung và học tập. Sự mất cân bằng của các chất trung gian
thần kinh này liên quan đến một số bệnh thần kinh. Ví dụ, bệnh Parkinson là
loại bệnh có liên quan đến sự thiếu hụt dopamin trong não. Một số thuốc có
hoạt tính an thần như LSD và mescalin thường gây nên hiệu ứng ảo giác do
chúng liên quan với thụ quan của dopamin và serotonin trong não. Bệnh trầm
cảm thường được chữa trị bằng thuốc giúp làm tăng nồng độ của chất trung
gian thần kinh dẫn xuất của axit amin trong não như norepinephrin hoặc
serotonin. Ví dụ, thuốc prozac có tác dụng làm tăng cường tác dụng của
serotonin bằng cách ức chế quá trình hấp thụ lại serotonin về nơron trước xinap
sau khi chất này đã được giải phóng ra.
+ Axit amin và peptit: Bốn axit amin có tác dụng như là chất trung gian thần
kinh trong hệ thần kinh trung ương là: GABA, glixin, glutamat và aspartat.
GABA là chất trung gian thần kinh ở hầu hết các xinap ức chế ở trong não, vì
nó sản sinh ra điện thế ức chế sau xinap bằng cách làm tăng tính thấm của
màng sau xinap đối với ion Cl-. Một số peptit, những chuỗi axit amin ngắn, là
các chất trung gian thần kinh. Đa số nơron giải phóng một hoặc nhiều peptit
cũng như các chất trung gian thần kinh không phải là peptit. Nhiều peptit được
sản sinh bởi sự biến đổi từ protein sau dịch mã. Ví dụ, chất proenkephalin gồm
267 axit amin được cắt thành 4 chuỗi peptit gọi là met - enkephalin có chứa 5
