CHƯƠNG 2 - CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
VÀ NĂNG LƯỢNG Ở ĐỘNG VẬT
Mục tiêu:
- Trình bày được các phương thức và quá trình tiêu hóa và dinh dưỡng ở
động vật.
- Trình bày được các phương thức và con đường trao đổi khí ở động vật.
- Trình bày được con đường vận chuyển chất trong cơ thể động vật thông
qua hệ tuần hoàn. Vai trò của máu.
- Trình bày các cơ chế cân bằng nội môi và bài tiết các chất dư thừa khỏi cơ
thể.
2.1. DINH DƯỠNG VÀ TIÊU HÓA Ở ĐỘNG VẬT
2.1.1. Phương thức dinh dưỡng
Động vật là sinh vật dị dưỡng, chỉ có thể tồn tại và phát triển nhờ các chất
hữu cơ có sẵn dưới dạng thức ăn lấy từ môi trường ngoài, đó là các dạng hợp
chất hữu cơ phức tạp từ các cơ thể khác. Chúng phải trải qua một quá trình
chuyển hóa trung gian mới tạo thành các hợp chất hữu cơ đơn giản, dễ hòa tan
và được tế bào hấp thụ như là những chất dinh dưỡng. Đó là quá trình tiêu hóa
thức ăn. Tùy theo phương thức tiêu hóa thức ăn, người ta chia động vật thành 3
loại: động vật ăn cỏ, động vật ăn thịt và động vật ăn tạp.
Động vật ăn cỏ như trâu, bò, dê, cừu, ốc sên, cào cào ăn chủ yếu các thức ăn
gồm tảo và thực vật (những cơ thể tự dưỡng). Động vật ăn thịt như hổ, báo,
nhện, rắn ăn các động vật khác. Động vật ăn tạp như gián, gấu, con người,... ăn
thực vật cũng như các động vật khác. Mỗi loài động vật đều có những cơ cấu
thích nghi để có khả năng săn bắt và xử lý thức ăn. Phần lớn các loài động vật
có thể sử dụng các nguồn thức ăn khác nhau trong trường hợp thức ăn chính
không sẵn có. Ví dụ, trâu, bò và hươu, nai là những động vật ăn cỏ, song chúng
vẫn có thể ăn các động vật nhỏ như côn trùng và giun, hoặc trứng chim kèm
theo các thức ăn chủ yếu là cỏ và lá cây. Đa số động vật ăn thịt có thể ăn được
