Tôi nhìn thấy đôi mắt cậu rực lên như có ánh lửa từ bên trong, nhưng từ đó hai dòng
nước mắt lại trào ra. Trâu của bố tôi như con hổ bị vặt hết râu, trở thành con mèo ngoan
ngoãn mất rồi.
Tôi mong muốn được gia nhập Hồng vệ binh và được sắm vai Vương Liên Cử trong
kịch “Ghi chép về chiếc đèn đỏ”. Mỗi khi bị Lý Ngọc Hòa nghiêm giọng cảnh cáo:
“Mày là đồ phản bội” là tôi liên tưởng đến ngay lời trách móc của bố tôi. Càng ngày tôi
càng nghiệm ra rằng, tôi vào công xã là một sự phản bội. Tôi rất sợ bố nghĩ cạn, nhưng
ông không hề treo cổ, cũng chẳng nhảy sông mà rất bình thản rời khỏi nhà và ngủ ngay
trong chuồng trâu. Một cái bếp lò được ông đắp ngay trong góc chuồng, vài cái xoong
nhôm, thế là đủ. Từ đó về sau, không có trâu và cày, ông đành phải tự cuốc ruộng. Một
mình cũng không thể kéo nổi chiếc xe một bánh để chở phân bón ruộng, ông bèn vác
từng sọt trên vai. Từ năm một nghìn chín trăm sáu bảy đến năm một nghìn chín trăm
tám mốt, một mẫu sáu sào đất của ông giống như chiếc đinh trong mắt mọi người, như
một chiếc gân trong một tảng thịt nạc nằm lọt thỏm giữa mênh mông đất của công xã.
Ông tồn tại một cách quái đản, lại vừa nghiêm cẩn, vừa làm mủi lòng người nhưng
cũng khiến họ phải tôn trọng. Những năm của thập niên bảy mươi, người được khôi
phục chức vụ bí thư là Hồng Thái Nhạc mấy lần muốn nhổ chiếc đinh này nhưng đều
thất bại. Lần nào cũng thế, ông vứt chiếc dây thừng trước mặt lão Hồng và bảo:
- Ông cứ đem tôi mà treo cổ lên cây hạnh đi!
Kim Long muốn lợi dụng việc tôi gia nhập công xã và sự thành công của vở kịch
cách mạng kia mà biến làng Tây Môn thành một điển hình trong toàn huyện. Lúc ấy,
anh ta sẽ một bước lên trời. Nhưng sự tình lại không như anh ta mơ ước. Thất bại trước
tiên là phó chủ nhiệm Thường chẳng thèm đánh cỗ máy Đông phương hồng về làng để
chỉ đạo vở diễn, chẳng lâu sau lại có tin vì anh ta quan hệ nam nữ bất chính nên bị cách
chức. Anh ta ngã thì Kim Long tất yếu cũng phải ngã theo.
Đã sau tiết thanh minh, gió xuân bắt đầu thổi. Mặt trời ấm áp làm tan những lớp
băng trên đất khiến đường sá trở lên lầy lội, bùn ngập ống chân. Những hàng cây liễu
bên sông bắt đầu nhú mầm xanh lá mới, cây hạnh cũng đã lác đác trổ hoa. Những ngày
này Kim Long nhấp nhổm không yên, trông bộ dạng anh ta sao giống con báo bị nhốt
chạy đi chạy lại trong sân. Anh ta làm một cái chòi gỗ trên cây hạnh và giam mình
trong đó, rít thuốc lá liên tục đến nỗi viêm họng, cứ ho khùng khục rồi cứ thế mà khạc
nhổ lung tung giống như cứt chim từ trên trời rơi xuống. Đôi mắt anh ta hoảng hoảng
hốt hốt; thần thái của anh ta mê mê tỉnh tỉnh. Tôi không hiểu lắm về chuyện chính trị,
nhưng nhìn cảnh ngộ Kim Long lúc này, tôi thấy mới đáng thương làm sao!
