129
Tâm và cảnh
thể nào cũng đều có ý nghĩa quyết định như
nhau trong sự tồn tại chung của vạn vật. Như
khi ta vẽ một vòng tròn, tất cả những điểm
trên đường cong khép kín ấy đều có giá trị như
nhau, vì nếu không có sự hiện diện của nó thì
ta không có được cái đường cong khép kín để
tạo thành vòng tròn. Cách đây rất lâu, khi tôi
đọc một bài báo mô tả về vũ trụ, tôi đã kinh
hoàng khi nghĩ rằng chỉ cần một tinh cầu nhỏ
bé xa xôi nào đó nổ tung ra vì một lý do nào đó,
cả vũ trụ này hẳn sẽ không thể tồn tại được
như hiện nay, bởi vì quỹ đạo của tất cả mọi tinh
cầu đều được tạo thành bởi lực tương quan với
những tinh cầu khác.
Bạn có thể hoài nghi. Khi tôi đốt mất một tờ
giấy chẳng hạn, tôi không thấy được mối quan
hệ nào giữa tờ giấy bị đốt với bất cứ sự vật nào
quanh tôi, đừng nói là đến cả vạn vật. Chỗ này,
bạn có thể cần phải quán chiếu sâu hơn nữa.
Và tôi sẽ không đưa ra câu trả lời, mà chỉ muốn
nhắc bạn một điều, bạn có chắc là tờ giấy đã
mất đi không?
