nhối. Rất nhiều tục ngữ ca dao về những công bộc của dân từ thôn xã lên
đến cấp cao. Tôi nhớ báo chí thời đó đã có thông tin là Thủ tướng Phạm
Văn Đồng đã đọc những câu ca dao này trong một phiên họp Quốc hội và
yêu cầu các địa phương kiểm tra:
Một người làm việc bằng hai
Ðể cho chủ nhiệm mua đài mua xe
Một người làm việc bằng ba
Ðể cho chủ nhiệm xây nhà xây sân...
Rồi những câu “Trâu đen ăn cỏ, trâu đỏ ăn gà” hay “Gà chạy trạm
bơm, chó ôm cột điện”. Phê phán cán bộ Hợp tác xã nông nghiệp hối lộ
người lái máy cày, máy kéo, hay ngược lại, dân máy kéo, thợ bơm, thợ điện
khi đến phục vụ Hợp tác xã thường vòi ăn, vòi quà. Còn cán bộ tham mưu
cơ quan thì bị cười cợt rằng: “Ăn nói lí nhí/ Luôn luôn nhất trí/ Thập thò
xin chữ ký/ Chức danh to: Trợ lý!”.
Trong triển lãm “Hà Nội thời bao cấp” ở Bảo tàng Dân tộc năm 2006,
người xem còn tìm thấy trong gian trưng bày bài thơ Mùa xuân nhớ Bác
của nhà thơ Phạm Thị Xuân Khải, lúc đó là nữ sinh viên khoa Ngữ văn
trường Đại học Tổng Hợp Hà Nội. Bài thơ có tiêu đề phụ là: “Kính tặng
đồng chí Lê Ðức Thọ, tác giả bài thơ Lẽ sống và đồng chí Hồ Thiện Ngôn,
tác giả bài thơ Đọc thơ anh”. Bài thơ được đăng trang trọng trên số báo
Tiền Phong kỷ niệm ngày thành lập Đoàn năm 1986. Đây là một dấu ấn
thời kỳ bao cấp, một câu chuyện xúc động khác về những người cầm bút
chống tiêu cục, tham nhũng, lên án những tệ nạn xã hội:
Lòng vẫn thầm mơ ước
Bác Hồ được sống đến hôm nay
