một làn gió, không một tiếng động, xóm làng yên ắng lạ thường, người đi
về cũng lặng lẽ bước.
Tôi đã gặp một bé gái đang giặt áo váy của mình nơi mương nước, em
đứng chỉ cao hơn bờ mương nửa cái đầu. Em đặt cái váy xuống nền mương
và lấy đôi chân nhỏ xíu vừa dận vừa vò, đôi tay vịn vào hai bên thành
mương. Trên bờ mương là cái áo đã được vắt nước cẩn thận lót trong cái lá.
Tôi đã đứng nhìn em rất lâu. Em còn quá nhỏ để làm công việc đang làm.
Tôi đoán chừng tuổi em chỉ lên ba hoặc lên bốn là cùng. Khi phát hiện ra
tôi em bé dừng lại. Một lúc sau em lại tiếp tục công việc của mình.
Tôi đi tiếp một đoạn nữa gặp một cụ bà đang thu sợi lanh phơi ở đầu ngõ.
Cụ cẩn thận thả theo nếp sợi lanh đã được nối dài từ con khau ly vào trong
cái quẩy tấu, đoạn bị đứt cụ nối cho liền thành một sợi dài, kiểm tra một lần
nữa độ bền chắc của nó rồi mới tiếp tục thả vào chiếc quẩy tấu. Cụ làm cẩn
thận từng tí một, sợi lanh trên con khau ly còn rất nhiều, từng vòng quay
kêu cót két, đều đều chậm rãi theo từng nếp dây thả vào trong quẩy tấu.
Bước chân lại đưa tôi đi tiếp. Tiếng xay ngô bằng cối đá ù ì vọng vào chiều,
tôi ngạc nhiên đứng lại nghe bởi rất ít ngươời còn dùng cối để xay ngô khi
cái máy xay ngô đã trở thành thân thiết với xóm làng. Một lúc sau tôi quyết
định đi vào nhà có người đang xay ngô. Trước cửa có một đứa bé chừng
bốn tuổi chơi quay một mình. Tôi vào trong nhà thấy người đàn ông còn rất
trẻ, chỉ độ hai mốt hai hai là cùng, anh ta đang xỏ khung cho chiếc quẩy tấu
mới đan. Phía trong có ngơười phụ nữ đang xay ngô, tôi đoán đó là vợ của
anh ta. Tôi ngồi xuống gần bếp lửa xem anh ta hoàn thiện nốt chi tiết cuối
cùng của chiếc quẩy tấu. Ba bốn đứa trẻ chạy vào nhà, chẳng biết đứa nào
là con anh ta, đứa nào là con hàng xóm. Anh ta làm xong chiếc quẩy tấu,
đặt ra bên, anh ta nói bằng tiếng Mông với đứa trẻ, tôi không hiểu anh ta
nói gì. Một đứa trẻ chừng ba tuổi khoác chiếc quẩy tấu lên vai. Nó nhấc lên
đi được hai ba bước chiếc quẩy tấu đã chạm xuống đất. Nó lại nhấc lên đi
tiếp, hai ba bước nữa lại chạm xuống đất. Chị chủ nhà đã ngừng tay xay
ngô từ lúc nào đứng gần đó lấy một cái áo cũ bỏ vào trong chiếc quẩy tấu.