Nguyên Bình
Sống Trên Đá
Cái mương dẫn nước
Trên một thung lũng rộng rãi nằm giữa lòng của bốn bề là núi đá cao ngất
đến tận trời xanh. Buổi sáng, mặt trời như hòn than hồng tròn trịa nằm giữa
khe hai sườn núi giáp nhau, mặt trời như rơi vào khoảng lõm trên khuôn
ngực người con gái, mặt trời nằm ngủ ở đó rồi đi ngủ sau đỉnh núi, phải rất
lâu sau, khoảng nửa buổi sáng mới thấy lại mặt trời, lúc này không còn đỏ
nữa mà sáng chói loá, ban phát xuống thung lũng một sức nóng xua đi làn
khói nhẹ mỏng tang vẫn đang cố bám lấy hàng cây.
Chiều về, chiều ở đây tàn sớm lắm, chẳng bao giờ đơược nhìn thấy màu đỏ
của trời chiều như nơi khác. Cũng chỉ khoảng nửa buổi chiều là dãy núi đã
giấu biệt mặt trời đi nơi nào rồi. Thung lũng chỉ còn một thứ ánh sáng mờ
đục màu sương. Đêm xuống, ánh trăng cũng như mặt trời, không trọn vẹn
dài lâu, và đẹp nhất có lẽ là lúc trăng lên treo lơ lửng bên sườn núi.
Nương ngô ở nơi đây chỉ trồng được một vụ, còn lại để cho cỏ mọc vì thiếu
nước. Một hôm người ta quyết định xây một cái mương dẫn nước về tưới
cho thung lũng. Nâng việc gieo trồng lên hai, ba vụ. Con mương được làm
song song với con đường chạy dọc thung lũng. Mương làm xong, nước
được dẫn từ chân núi Ba Tiên về tràn vào thung lũng, tràn vào những mảnh
nương khô hạn. Cây ngô nhờ đó lại có đất sống, lại cho đời màu xanh.
Chiều hôm ấy tôi đi dạo dọc bờ mương về nơi đầu nguồn. Dưới mương,
dòng nước chảy xiết phát ra tiếng róc rách, có đoạn ầm ào như tiếng thác.
Nắng đã không còn nữa, một làn sương xanh mờ xen lẫn làn khói bếp tạo
thành một dải dài vắt ngang thung lũng. Tôi thả bộ từng bước một, thỉnh
thoảng lại gặp ngơười gùi củi, gùi cỏ đi ngược chiều, họ đi nhanh lắm, họ
đang vội vã về nhà. Tự nhiên tôi thấy lòng mình lẻ loi, một nỗi buồn vô cớ
xâm chiếm. Tôi đi tiếp, càng cảm thấy cảnh vật êm đềm tĩnh lặng, không
