SÔNG XA - Trang 187

trên vị trí của một người lãnh đạo tỉnh Đảng bộ?
Điều băn khoăn này đã đẩy chị ra xa tôi một chút. Cho đến bây giờ, đối với
tôi, chị vẫn còn là một ẩn số. Cái ẩn số náu kín trong dáng ngồi mềm mại
im lìm kia.
Sương mù không rõ từ nơi nào lan tỏa tới giăng kín cánh đồng. Cảnh vật
chìm trong màu khói loãng bồng bềnh. Căn lều chúng tôi ngồi nhòa đi, hơi
nhô cao một chút tạo dáng dấp của một cô đảo. Hòn đảo nỏ giữa bộn bề rối
rắm của cuộc chiến tranh vùng giáp ranh. Giá đêm cứ tối mãi như thế này,
giá màn sương kia đừng bao giờ tan loãng và giá suốt cuộc đời được ngồi
bình yên nhìn ra xa xôi, nghĩ tới xa xôi, không phải vật lộn, không phải
chém giết gì hết!.... Ngày mai. Khi nắng lên, cuộc sống người bám trụ lại
quay về với mọi nỗi nhọc nhằn ghê gớm. Lại chui hầm mật, lại từng phút
giây hồi hộp nghe tiếng thuốn sắt nạo vào lòng đất, nạo vào nắp hầm; lại
công việc tìm kiếm mục tiêu tác chiến đè nặng vào giấc ngủ ngày chập
chờn…
Ở vùng đất ta và địch rình nhau từng phút, lừa nhau từng miếng này đã
thành một thông lệ, như một phương tiện tồn tại tất yếu, người chỉ huy bộ
đội phải ém chung hầm với người đứng đầu xã. Còn lại, chia ra ém cặp đôi
với du kích. Hầm này không được phép biết hầm kia; để nếu một căn hầm
nào đó bị khui trúng thì chỉ một căn hầm đó hứng chịu; ngay cả trong
trường hợp không chịu nổi đòn tra, có muốn khai ra các điểm khác cũng
không biết đường nào mà dẫn lối. Làm vậy thoạt nghe tưởng như tàn nhẫn,
thiếu tin nhau. Nhưng những bài học đau thương, những cái giá vô cùng đắt
phải trả đã giúp cho con người ở đây mặc nhiên chấp nhận qui luật ngặt
nghèo này. Tàn nhẫn trong tiểu tiết để giữ được cái nhân đạo trong tổng thể.
Rời rạc trong một ngày để giữ được đội hình trong nhiều ngày. Thực tiễn
nghiệt ngã đã tạo ra niêm luật nghiệt ngã.
Có ở hầm mật mới rõ tại sao con người ở đây mang màu da trắng xanh
thiếu máu. Suốt ngày ngồi trong bóng tối âm u mà không khí chỉ là những
giọt sáng li ti rơi qua lỗ thông hơi, khi có thể lên khỏi hầm thì lại chìm vào
thứ bóng tối mầu khác của đêm. Chỉ cần sống trong hầm liên tục ba tháng
là người có nước da đen nhất cũng trở thành màu nhợt. Người vùng sâu