công tổng lực thọc sâu vào tuyến sau theo chiến thuật Schiwerpunkt của
Đức. (Sau sự kiện này, Paulus xem ra lại sa vào cái thói thường của người
đời, cho rằng ông đã nhận thấy nguy cơ thực sự từ lâu. Nhưng Schmidt thì
thẳng thừng thừa nhận rằng họ đã quá chủ quan khinh địch.) Trái lại, Tướng
Hoth có vẻ đã nhận thấy rõ hơn nhiều mối đe dọa của một cuộc tấn công từ
phía nam Stalingrad.
Ở bên Đức thì hầu hết các tướng đều tin rằng Liên Xô không thể mở hai
cuộc tấn công, còn nhận định của Đại tá Gehlen thì tuy có mập mờ đưa ra tất
cả các tình huống nhưng vẫn tiếp tục cho rằng một cuộc tấn công vào Cụm
Tập đoàn quân Trung tâm là khu vực nhiều khả năng sẽ là hướng tấn công
chính mùa đông. Tổ chức của ông ta đã không nhận thấy sự hiện diện của
Tập đoàn tăng số 5 trong Phương diện quân sông Đông đối diện với quân
Romania. Họ chỉ chặn được một bức điện ngay trước trận tấn công cho thấy
sự dính dáng của nó.
Điều sửng sốt nhất trong giai đoạn này là sự thừa nhận của Paulus và
Schmidt rằng một khi Tập đoàn quân số 6 đã gửi báo cáo về rồi thì họ không
thể làm gì hơn được vì khu vực bị uy hiếp nằm ngoài phần trách nhiệm của
họ. Sự thụ động đó hoàn toàn trái với truyền thống Phổ, vốn coi việc bó tay
ngồi chờ lệnh mà không tự mình suy nghĩ là không thể tha thứ với một chỉ
huy. Dĩ nhiên là Hitler đã tìm cách bóp nghẹt tính độc lập đó ở các tướng
lĩnh của mình, còn Paulus do bản chất là một sĩ quan tham mưu hơn là một
tư lệnh chiến trường nên đã chấp nhận.
Sau này Paulus hay bị chỉ trích là không nghe lời Hitler khi tầm cỡ của
thảm họa đã hiện rõ, nhưng thất bại thực sự của ông chính là việc ông không
chuẩn bị để đối phó với nguy cơ. Ông chỉ việc rút phần lớn xe tăng của mình
từ các trận đánh vô bổ trong thành phố về để chuẩn bị một lực lượng cơ giới
mạnh sẵn sàng phản ứng nhanh là xong. Các kho quân nhu và đạn dược cần
bố trí lại để bảo đảm xe cộ của mình sẵn sàng di chuyển được ngay khi cần.
Mức chuẩn bị tương đối nhỏ như vậy - và một chút bất tuân đại bản doanh
của Fuhrer - là đủ để Tập đoàn quân số 6 có được vị thế cần thiết để tự bảo
vệ mình lúc nguy cấp.
