Lẽ sinh diệt, lý tu hành • 3
85
Sự Bình An Không Lay Chuyển
1
Toàn bộ lý do để học Giáo Pháp, những giáo lý của
Đức Phật, là để tìm ra cách vượt qua khổ và đạt đến sự bình
an và hạnh phúc. Dù chúng ta có nghiên cứu những hiện
tượng của thân hay tâm, nghiên cứu tâm (citta) hay những
yếu tố tâm lý của nó (tâm sở, cetasika), thì chỉ khi nào chúng
ta đạt được sự giải thoát khỏi khổ là mục tiêu rốt ráo của việc
tu hành, thì lúc đó chúng ta mới thực sự đang đi đúng con
đường: phải vậy mới được. Khổ có mặt vì có nguyên nhân và
điều kiện [nhân và duyên] của nó.
Nên hiểu rằng khi tâm được tĩnh tại là nó đang ở trong
trạng thái tự nhiên bình thường của nó. Ngay khi tâm động
vọng thì nó trở nên có điều kiện, nó trở thành hữu vi
(sankhāra). Khi tâm bị hấp dẫn theo thứ gì thì nó bị điều kiện
tác động. Khi sân khởi sinh, tâm bị tác động. Ý muốn chuyển
động chỗ này chỗ nọ khởi sinh từ sự tác động. Nếu sự tỉnh
giác của chúng ta không theo kịp với những sự phóng túng
đó của tâm khi chúng xảy ra, thì tâm cứ chạy theo chúng và
bị tác động bởi chúng. Mỗi khi tâm chuyển động, thì ngay
lúc đó, nó trở thành một thực tại theo quy ước.
Do vậy, Phật đã dạy chúng ta phải quán sát những
điều kiện tác động này nọ của tâm. Mỗi khi tâm chuyển
động, nó trở thành không ổn định và vô thường (anicca), khổ
(dukkha), và vô ngã, không thể coi là một cái ‘ta’ nào cả
(anattā). Đây là ba đặc tính phổ quát của tất cả mọi hiện
1
[Đây là bài giảng pháp giảng cho một nhóm nhà sư học giả đến kính thăm
thiền sư Ajahn Chah tại chùa Wat Pah Pong].
[Đây cũng là bài giảng đã được in và phát hành với một tên sách khác là
“Chìa Khóa Đi Đến Giải Thoát”.]
